رتبه‌بندی انواع تحریم‌های اقتصادی و برآورد شاخص مخاطرات تحریم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی

Abstract

تحریم‌‌های اقتصادی از اصلی‌‌ترین چالش‌‌های اقتصاد ایران می باشد که مدیریت مخاطرات آن باید در اولویت‌‌های سیاست‌‌گذاران قرار گیرد. از این رو در مطالعه حاضر ابتدا انواع تحریم‌‌های اقتصادی بر اساس ماهیت و منشأ انواع تحریم‌‌ها طبقه‌‌بندی شده و سپس بر اساس مخاطراتی که بر اقتصاد ایران دارند، رتبه‌‌بندی می‌‌شوند. برای این منظور با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتب فازی و نظرخواهی از خبرگان، مخاطرات انواع تحریم‌‌های اقتصادی علیه ایران بر اساس دو معیار «هزینه‌‌های تحمیلی بر اقتصاد» و «قابلیت دور زدن تحریم‌‌ها» برآورد می‌‌شود. بر اساس نتایج بدست آمده، تحریم‌‌های مالی-بانکی سازمان ملل با 56 درصد، نفتی سازمان ملل با 21 درصد، مالی-بانکی اتحادیه اروپا با 15 درصد و نفتی اتحادیه اروپا با 9 درصد بیشترین مخاطرات را در بین انواع تحریم‌‌ها بر اقتصاد ایران داشته‌‌اند که در مجموع بیش از 78 درصد از کل مخاطرات تحریم‌‌های اعمالی علیه ایران می‌‌باشد. از طرفی انواع تحریم‌‌های وضع شده توسط آمریکا نیز در مجموع 15 درصد مخاطرات تحریم‌‌ها را شامل می‌‌شوند. در نتیجه در بین تمامی تحریم‌‌ها، اهمیت تحریم‌‌های مالی- بانکی و نفتی سازمان ملل و اتحادیه اروپا بسیار بیشتر از دیگر تحریم‌‌ها می‌‌باشد که باید در برنامه‌‌ریزی‌‌ها و سیاست‌‌های اتخاذ شده مورد توجه قرار گیرد.

Keywords

• تحریم‌ اقتصادی
• تحریم‌های سازمان ملل
• تحریم‌های اتحادیه اروپا
• تحریم‌های آمریکا
• تحلیل سلسله مراتب فازی