Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Oct 2023)
Bir İnkılabın Ardından: Kastamonu'da Şapka ve Kıyafet İnkılabı Kutlamaları (1934-1980)
Abstract
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 23 Ağustos 1925 ile 1 Eylül 1925 tarihleri arasında Ankara’dan ayrılarak Kastamonu gezisine çıkmıştır. Bu gezinin önemi, şapka ve kıyafet inkılabına ilişkin ilk konuşmaların Kastamonu’da yapılmış olmasıdır. Bu makalede, Atatürk’ün Kastamonu seyahatinden, 1934-1980 yılları arasında Kastamonu’da yapılan “Şapka ve Kıyafet İnkılabı” kutlamaları araştırılmıştır. Araştırmada kutlamaların Kastamonu’da ne zaman başlatıldığı, nasıl yapıldığı sorusunu cevap aranmıştır. Kutlamaların değişen zaman içerisinde kutlanış biçimi, kutlama programları üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırmada literatür üzerinden yapılmış, araştırma inceleme eserlerinden yararlanılmıştır. Çalışma verilerinin derlenmesinde dönem içinde yayımlanan Kastamonu, Doğrusöz, Karadeniz ve Yenises yerel gazeteleri kullanılmıştır. Sonuçta, Kastamonu’da Şapka ve Kıyafet İnkılabı kutlamaları mahalli milli bir gün olarak 1934 yılında Halkevi merkezli başlatılmıştır. Kutlamalara verilen isimler zaman içerisinde değişiklik göstermiştir. Başlangıçta “Gazi Günü” ve “Atatürk Günü” olarak isimlendirilen kutlamalar daha sonra “Şapka İnkılabı” veya “Şapka Devrimi” şeklinde ifade edilmiştir. Etkinlikler Atatürk’ün vefatı, İkinci Dünya Savaşı, askeri darbe dönemlerinin ilk yılları, hava durumu gibi çeşitli sebeplere bağlı olarak dönemin şartlarına göre kapsamlı veya sade bir tören şekline yapılmıştır. Kutlama törenleri zaman zaman sıradan ve sönük geçtiği eleştirilerine de maruz kalmıştır. Şapka ve kıyafet inkılabı törenleri için Kastamonu’da bir milli gün kutlama geleneğinin oluştuğu anlaşılmaktadır. Günümüzde Kastamonu resmi kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve halkın geniş katımlıyla bir yerel millî gün olarak kutlama geleneği devam etmektedir.
Keywords
