پدافند غیرعامل (May 2021)
مکان‌گزینی مراکز دفاعی از منظر پدافند غیرعامل در مناطق شمال غرب کشور با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
Abstract
سرزمین ایران به دلیل موقعیت سیاسی و جغرافیایی خاص خود، در طول تاریخ همواره شاهد بلایای طبیعی و غیرطبیعی بسیاری بوده است. ازاین‌رو جایگاه نظری و عملی پدافند غیرعامل در مواجهه با بحران‌ها در این گستره بسیار اهمیت دارد. منطقه مورد مطالعه در پژوهش حاضر در محدوده چهار استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، زنجان و اردبیل هست مساحت کل محدوده مورد مطالعه بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1386 چیزی در حدود 2km 88/ 128216 است که این مساحت حدود % 74/7 از مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. مکان‌یابی مراکز نظامی درصورتی‌که بر اساس مطالعات مکان‌یابی و آمایش دفاعی انجام گیرد می‌تواند به‌صورت طبیعی نقش به‌سزای در پدافند غیرعامل ایفا نماید. این پژوهش کاربردی و با روش‌های توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است. در این تحقیق، به‌منظور ارزیابی عوامل مؤثر بر مکان گزینی مراکز نظامی از منظر پدافند غیرعامل از معیارهای اقلیمی شامل (تعداد روزهای یخبندان، بارانی، برفی، طوفانی و گردوغبار، تعداد روزهای با حداقل دید کمتر از m 2000 و سرعت باد) ژئومورفولوژی -زمین‌شناسی (شیب، جهت شیب، ارتفاع، سنگ‌شناسی) دسترسی به مراکز انسان‌ساخت (فاصله از نقاط شهری، فاصله از سدهای مخزنی) زیرساختی شامل (فاصله از راههای ارتباطی، فاصله از فرودگاه‌ها، فاصله از دالان‌های هوایی) و هیدرولوژیکی (فاصله از آبراهه) استفاده‌شده است. در ادامه و با استفاده از روش تحلیلی AHP به هریک از پارامترهای موردمطالعه با توجه به اهمیت آن‌ها در دفاع غیرعامل وزن عددی داده شد برای محاسبه‌ی وزن شاخص‌ها و دخالت اهمیت ضریب هر یک از معیارها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice استفاده شد و درنهایت با نمونه‌سازی آن‌ها در محیط GIS و همچنین با بهره‌گیری از روش همپوشانی، کلیه لایه‌های مؤثر در دفاع غیرعامل تلفیق شدند درنهایت نتایج حاصله نشان داد که پهنه‌های بسیار محدود و پراکنده‌ای از منطقه موردمطالعه شرایط کاملاً مناسبی برای ایجاد مراکز نظامی و غیرنظامی از بعد پدافند غیرعامل رادارند.
