معرفی زمان کاشت پاییزه ژنوتیپ‌های متحمل به سرمای کلزا (.Brassica napus L) برای اقلیم آذربایجان شرقی

Abstract

پژوهش با هدف تعیین زمان کاشت پاییزه مناسب کلزا در اقلیم آذربایجان شرقی (سرد و نیمه خشک با زمستان­های یخ­بندان در سیستم پهنه­بندی کوپن)، ارزیابی اثرات دیر کاشت برسرما­زدگی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن و معرفی ژنوتیپ­های متحمل به سرما و پرمحصول کلزا در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی دوسال زراعی 94-1393 و 95-1394اجرا گردید. آزمایش به‌صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار پیاده شد. عوامل مورد آزمون شامل زمان کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی با سه سطح 20 و30 شهریور و 9 مهر ماه و فاکتور فرعی 14 ژنوتیپ پاییزه کلزابودند. بیشترین عملکرد دانه و روغن از کشت­های20 شهریور ماه به­دست آمد و با تاخیر در زمان کاشت درصد سرمازدگی مزرعه افزایش یافته وعملکرد دانه و روغن و اجزای آن به‌طور معنی­داری کاهش‌یافت. همبستگی بین عملکرد دانه و روغنبا درصد سرمازدگی منفی و معنی­دار و با تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه مثبت و معنی­دار بود.این امرنشان دهنده اثر کاهشی کشت­های تاخیری روی عملکرد با از بین بردن بوته­ها از یک سو و کاهش اجزای عملکرد دانه از سوی دیگر است.در نهایت ژنوتیپ‌های L155، HL2012، Wpn-6، L72، SW102 و HL3721 عملکرد دانه و روغن بالاتری نشان داده و برای کشت درآذربایجان شرقی و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه قابل توصیه دیده شدند.

Keywords

• تنش سرما
• زمان کاشت
• درصد روغن
• عملکرد دانه
• کلزا