سیاست علم و فناوری (Apr 2023)
الگوی سنجش سطح آمادگی کاربردپذیری پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی
Abstract
این پژوهش با دغدغه قابل تأملِ ایجاد رابطه اثربخش میان پژوهش با نیازهای جامعه و صنعت در حوزه علوم انسانی و اجتماعی انجام شد. هدف پژوهش توسعه الگویی برای سنجش سطح آمادگی پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی جهت کاربردی شدن است و منطق آن ملهم از مفهوم شناخته شده سطح آمادگی فناوری است. گردآوری دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساخت یافته با 27 نفر از رؤسای دانشگاهها، پژوهشگاهها، متخصصان و سیاستگذاران حوزه علوم، تحقیقات و فناوری انجام شد. گردآوری دادهها تا حد اشباع نظری ادامه یافت و تحلیل دادهها به روش تحلیل تم انجام شد. از میان رویکردهای چهارگانه مطرح شده در قالب نسبتِ پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی با مفهوم سطح آمادگی فناوری، رویکرد چهارم یعنی رویکرد جایگزینی مدنظر قرار گرفت. بر این اساس، به جای سطوح 9گانه آمادگی فناوری که سطح بلوغ یک فناوری برای ورود به عرصه کاربرد را نشان میدهند، دو معیار توانمندسازی و نتایج به عنوان تمهای اصلی جایگزین شدند. بر اساس الگوی توسعهیافته، آموزش، پژوهش، اشاعه و ترویج به عنوان توانمندسازها و نتایج اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و حاکمیتی به مثابه نتایج در نظر گرفته شدند. بر اساس دیدگاه سیستمی این الگو، توانمندسازها میتوانند از طریق بهبود فرایندها و ظرفیتها، به طور ضمنی زمینهساز تحقق دستاوردها و نتایج کاربردی پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی باشند..
Keywords