تاثیر سطوح هدایت الکتریکی محلول غذایی برخصوصیات کمی و کیفی سه اکوتیپ شیرینبیان (Glycyrrhiza glabra L.) در کشت هیدروپونیک

Abstract

سابقه و هدف: شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) گیاه دارویی ارزشمندی است که عصاره بدست آمده از ریشه و ریزوم آن به طور وسیع در صنایع دارویی و غذایی قابل استفاده میباشد. با توجه به ضرورت اهلی سازی و معرفی این گیاه به سیستم‌های کشت به-عنوان رهیافت جایگزین برداشت ناپایدار آن از عرصه‌های طبیعی، تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر هدایت الکتریکی محلول غذایی بر ویژگی‌های رشد و عملکرد سه اکوتیپ شیرینبیان در کشت هیدروپونیک انجام شد.مواد و روش‌ها: آزمایش به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی گیاهان زینتی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران در سال1397 انجام شد. تیمارهای آزمایش چهار سطح هدایت الکتریکی محلول غذایی (5/1، 2، 5/2 و 3 دسی زیمنس بر متر) و سه اکوتیپ شیرینبیان (لاله‌زار و بافت استان کرمان و اقلید استان فارس) بودند. در این تحقیق، تعدادی از صفات مورفوفیزیولوژیک نظیر ارتفاع و قطر بوته، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه جانبی در بوته، طول میانگره، سطح برگ، طول و قطر ریشه، وزن خشک اندام‌های هوایی و زیرزمینی و صفات بیوشیمیایی نظیر شاخص کلروفیل، میزان فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی کل اندازه‌گیری گردید.یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین اکوتیپ‌ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی به جز میزان فنل کل و شاخص کلروفیل تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. همچنین سطوح مختلف هدایت الکتریکی نیز صفات مورد بررسی به استثنای وزن خشک اندام‌های زیرزمینی و فنل کل را به طور معنی‌داری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل هر دو تیمار نیز بر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد بررسی معنی‌دار بود. در هر یک از سه اکوتیپ مورد بررسی، با افزایش هدایت الکتریکی محلول غذایی، ارتفاع و قطر بوته، طول میانگره، سطح برگ و قطر ریشه روند کاهشی نشان داد. بیشترین وزن خشک اندام‌های هوایی در اکوتیپ بافت کرمان با سطوح هدایت الکتریکی 5/1 و 2 دسی زیمنس بر متر (به ترتیب با مقادیر 51/4 و 91/4 گرم در بوته) و اکوتیپ اقلید فارس با هدایت الکتریکی 5/2 دسی زیمنس بر متر (با مقدار 91/4 گرم در بوته) مشاهده شد. همچنین اکوتیپ بافت کرمان در هدایت الکتریکی 3 دسی زیمنس بر متر، بیشترین وزن خشک اندام زیرزمینی (02/16 گرم در بوته) را نشان داد. از نظر صفات بیوشیمیایی، بیشترین میزان شاخص کلروفیل در اکوتیپ لاله‌زار و سطح هدایت الکتریکی5/2 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. بیشترین میزان فنل کل و درصد فعالیت آنتی اکسیدانی نیز مربوط به اکوتیپ لاله‌زار در سطح هدایت الکتریکی 3 دسی زیمنس بر متر بود.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تحقیق، اکوتیپ بافت کرمان و سپس اقلید فارس در محدوده هدایت الکتریکی 5/1 و 2 دسی زیمنس بر متر در مقایسه با تیمارهای دیگر، از رشد و عملکرد مطلوبتری برخوردار بودند. اکوتیپ لاله زار در صفات کیفی در سطح هدایت الکتریکی 3 دسی زیمنس بر متر نمود بهتری داشت.

Keywords

• شاخص کلروفیل
• شیرین بیان
• صفات مورفولوژیک
• فعالیت آنتی اکسیدانی
• محلول غذایی