Literatura w kręgu wpływu hezychazmu: Wałaam w prozie Nikołaja Leskowa i Iwana Szmielowa

Abstract

Materiał do badań stanowiła proza wybitnego przedstawiciela literatury „pierwszej fali” emigracji rosyjskiej po rewolucji 1917 r., Iwana Szmielowa, oraz wybrane teksty Nikołaja Leskowa. Emigracyjny autor reprezentuje neorealistyczny nurt w prozie początku XX w., nawiązujący do klasyki dziewiętnastowiecznej literatury rosyjskiej. Traumatyczne przeżycia związane z rewolucją i wojną domową stały się dla niego, jak zresztą dla całego pokolenia rosyjskich emigrantów, punktem zwrotnym w przewartościowaniu światopoglądowym, prowadzącym do odrodzenia religijnego. W konsekwencji stał się kontynuatorem prawosławnej tradycji w literaturze, której wyrazicielem był N. Leskow. Pomimo odmienności dyskursów patrystyki i literatury pięknej zawarta w tytule artykułu hipoteza, że rozpatrywany artysta słowa – zarówno w aspekcie światopoglądowym, jak i literackim – znalazł się w kręgu wpływu hezychazmu (starcostwa), uzyskuje potwierdzenie.