Ankara Medical Journal (Mar 2015)
Bir Hastanenin Aile Hekimliği Polikliniklerine Başvuran Erişkinlerin Antibiyotik Kullanımı Konusundaki Bazı Alışkanlıkları, Görüşleri ve Bilgilerinin Değerlendirilmesi
Abstract
Giriş ve Amaç: Tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımı ciddi bir sorundur. Bu araştırma, hasta ve hasta yakınlarının antibiyotik kullanımı konusundaki bazı alışkanlıklarını, görüşlerini ve akılcı antibiyotik kullanımı konusunda bilgilerinin olup olmadığını belirlemek amacı ile planlanmış ve uygulanmıştır.Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte bir araştırma olan bu çalışma, Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Poliklinikleri’nde yapılmıştır. Veriler, 16-31 Aralık 2013 tarihleri arasında Aile Hekimliği Poliklinikleri’ne başvuran hasta ve hasta yakınlarına, yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan 27 soruluk bir anket formu aracılığıyla toplanmış, belirtilen zaman aralığında 257 kişi araştırmaya katılmayı kabul etmiştir. İstatistiksel analiz için SPSS 15.0 paket programı kullanılmış, bulgular tek boyutlu ve iki boyutlu tablolar şeklinde sunulmuştur. İlişkilerin değerlendirilmesinde Ki-kare testi kullanılmış, p değerinin 0,05’in altında olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: Katılımcıların %61,5’i kadın (n=158), %38,5’i erkektir (n=99). Kadınların yaş ortancası 43 (çeyrekler arası dağılım aralığı= 18,25; en küçük-en büyük=18-82), erkeklerin yaş ortancası 40 (çeyrekler arası dağılım aralığı= 25; en küçük-en büyük=:18-68) olarak bulunmuştur. Katılımcıların %28,4’ü son bir ay içinde 1 kez, %3,1’i ise 2 kez antibiyotik kullandığını belirtmiştir. Son bir ay içinde, muayene olmadan, kendi kendine antibiyotik kullanma yüzdesi %26,0 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %41,0’ı antibiyotiklerin kullanımı ile ilgili yeterince bilgilendirilmediklerini ifade etmektedir. Grubun %91,4’ü "akılcı antibiyotik kullanımı" diye bir şey duymadığını ifade ederken, sadece %8,2’si bu kavramı duymuş olduğunu belirtmiştir. Bu kavramı duyanlara nereden duydukları sorulduğunda, bilgi kaynağı olarak ilk sırada televizyon, ikinci sırada internet, üçüncü olarak da hekim ve mesleki eğitim yer almıştır. Eğitim durumu incelendiğinde üniversite/yüksekokul mezunlarının, eğitim durumu daha düşük olanlara göre "akılcı antibiyotik kullanımı"ndan daha fazla haberdar oldukları saptanmış, fark istatistiksel olarak da anlamlı bulunmuştur (p=0,008).Sonuç: Hekime danışmadan antibiyotik kullanmak ülkemizde önemli bir sorundur. Bunun altında yatan nedenler, hekim kaynaklı olabileceği gibi hasta kaynaklı da olabilmektedir. Özellikle hastayla ilk temas noktasında bulunan aile hekimlerinin konuyla ilgili duyarlılıkları önemlidir. Sağlık çalışanlarına yönelik "akılcı antibiyotik kullanımı" ile ilgili eğitimler yanında, topluma yönelik bilgilendirme faaliyetlerinin de planlanması, gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanılmasıyla mücadelede fayda sağlayacaktır.
Keywords
