Inny Ja. O zabawkach jako bohaterach utworów literackich dla dzieci

Abstract

W artykule podjęto zagadnienie występowania bohatera-zabawki w utworach literackich dla dzieci w Polsce. Autorka, wychodząc od teorii Jerzego Cieślikowskiego, który rozumiał literaturę dziecięcą jako „wielką zabawę”, przedstawia rozmaite typy bohatera-zabawki: od przedmiotu codziennego użytku, po postacie człekokształtne. Odnosi się do bohaterów literackich utworów polskich oraz należących do światowej klasyki, a zarazem ważnych dla polskiego czytelnika dziecięcego, takich jak: Dziadek do Orzechów, Pinokio, Kubuś Puchatek, Bohaterski Miś, Kichuś, Plastuś, Miś Uszatek i in. Powołując się na koncepcję Richarda Schechnera oraz myśl Rolanda Barthesa, zwraca uwagę na specyficzną rolę bohatera-zabawki w procesie identyfikowania się dziecka-odbiorcy z postacią literacką. W wyniku podświadomych procesów identyfikowania się z losem bohatera literackiego powstaje konstrukcja nazwana przez autorkę Innym Ja. Pojawia się ona zdaniem badaczki w procesie przeniesienia świadomości odbiorcy dziecięcego podczas odbioru dzieła, podobnie jak się to dzieje w przypadku uczestnictwa w przedstawieniu teatralnym. Koncepcja, choć nie zawiera danych z badań empirycznych, wpisuje się w studia nad odbiorem czytelniczym dzieła literackiego przez dziecko.

Keywords

• zabawka
• literatura dziecięca
• bohater literacki-zabawka
• identyfikacja z bohaterem literackim