Psychiatria i Psychologia Kliniczna (Jun 2011)
Pomiar zachowań problemowych u dorosłych – charakterystyka wersji Systemu Pomiaru Opartego na Empirii Achenbacha (ASEBA): Kwestionariusza Samoobserwacyjnego (ASR) i Kwestionariusza Obserwacyjnego (ABCL)
Abstract
System Pomiaru Opartego na Empirii opracowany przez Thomasa Achenbacha to zbiór zbudowanych na tej samej zasadzie narzędzi pomiaru funkcjonowania przystosowawczego i nieprzystosowawczego osoby. Koncepcją teoretyczną służącą jako podstawa do budowy tych narzędzi jest paradygmat pomiaru i taksonomii oparty na empirii (innymi słowy podejście to określa się jako „z dołu do góry”). Istniejące wersje narzędzi tego systemu służą do pomiaru funkcjonowania osób od 1,5 roku życia do ponad 90 lat. W artykule przedstawiono charakterystykę kwestionariuszy dla osób dorosłych w wieku 18-59 lat, tj. wersję samoobserwacyjną, czyli Kwestionariusz Samoobserwacyjny (ASR), i wersję obserwacyjną, czyli Kwestionariusz Obserwacyjny (ABCL). Kwestionariusze te służą do pomiaru funkcjonowania adaptacyjnego i zachowań problemowych natury internalizacyjnej oraz eksternalizacyjnej. Wyróżnione zagadnienia tworzą 8 skal zachowań problemowych: Lęk/Depresja, Wycofywanie się, Skargi Somatyczne, Zaburzenia Myślenia, Zaburzenia Uwagi, Zachowania Agresywne, Łamanie Norm, Natręctwa. Zostały one opublikowane wraz z podręcznikiem w 2003 roku. W niniejszej pracy przedstawiono założenia, sposoby konstrukcji i budowę tych kwestionariuszy oraz wyniki prac dotyczące oceny właściwości psychometrycznych oryginalnych ich wersji, czyli dane odnoszące się do określenia rzetelności (zgodności wewnętrznej i stabilności bezwzględnej) oraz trafności (treściowej, teoretycznej i diagnostycznej). Dane te wskazują na to, że dwie wersje systemu ASEBA dla dorosłych spełniają wymogi psychometryczne w zastosowaniu do pomiaru zachowań adaptacyjnych i zachowań problemowych.
