تحقیقات تاریخ اجتماعی (Nov 2022)
شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی نقوش زوجهای سلطنتی بر روی ظروف سیمین عصر ساسانی بر اساس رویکرد اروین پانوفسکی(علمی-پژوهشی)
Abstract
نقوش و تصاویر بانوان در طیف گستردهای از آثار هنری عصر ساسانی، به ویژه ظروف سیمین این دوره به نمایش درآمدهاست. این نقوش مادینه، بازتاب نگرش و دیدگاههای ایرانیان در اواخر دوران باستان به بانوان و مسائل ویژة زنان در جامعة ایران ساسانی است که به واسطة مهارت صنعتگران و هنرمندان بر رویة آثار هنری نقر شده است. بنابراین، لزوم تحلیل و تفسیر نقشمایههای مادینة منقوش بر روی ظروف سیمین ساسانی غیرقابل انکار است. در این پژوهش، نقوش و تصاویر زوجهای سلطنتی بر روی سه نمونه از ظروف نقرهای ساسانی، از طریق شیوة سه مرحلهای اروین پانوفسکی از پژوهشگران پیشگام حوزة تاریخ هنر مورد مطالعه قرار گرفته است. در روش مذکور، در مرحلة نخست جزئیات هر نقشمایه، توصیف شده و سپس به تحلیل آیکونوگرافیک آن پرداخته میشود. در واپسین مرحله نیز هر نقشمایه با استفاده از اطلاعات به دست آمده در مراحل پیشین، در معرض تفسیر آیکونولوژیک قرار میگیرد. مطالعة حاضر نمایانگر آن است که سنت همنشینی و معاشرت با زنان و بانوان در مجالس بزم که در متون ادبی و تاریخی نیز نمود یافته، ریشه در فرهنگ کهن ایران باستان داشته و از دیرباز به عنوان یکی از مؤلفههای برجسته و دیرپای این فرهنگ، مطرح بوده است.
Keywords
