Poradnik Językowy (Jan 2024)
Dawne nomenklatory gramatyczne jako źródło wiedzy o gramatyce
Abstract
Przedmiotem analizy są terminy zanotowane w nomenklatorach gramatycznych od XVII do XIX w. Najliczniejszą reprezentację mają w nich terminy z zakresu fleksji (nazywające części mowy i kategorie gramatyczne), niewiele było w nich terminów z zakresu fonetyki i słowotwórstwa, dopiero w XIX-wiecznych słowniczkach pojawiają się terminy z zakresu składni zdania. O takim, a nie innym udziale terminów z różnych działów decydował charakter użytkowy dzieł gramatycznych, były one przeznaczone do nauki języka polskiego lub języków obcych. Zakładano niejako a priori, że uczący się posiada już znajomość zasad gramatyki łacińskiej, punkt odniesienia dla terminów polskich (czy niemieckich jak w gramatyce Dobrackiego) stanowiła terminologia łacińska. Wynikiem rozwoju wiedzy gramatycznej jest redefinicja samej gramatyki i jej działów, uniezależnienie opisu gramatycznego języków nowożytnych od gramatyki łacińskiej, a także kodyfikacja i normalizacja terminologii gramatycznej.
