Ar-Ge Yatırımlarının Dış Ticarete Etkisi: ARDL Yaklaşımıyla Türkiye Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki Ar-Ge faaliyetlerinin, Türkiye’nin dış ticaret performansına etkisini tespit etmektir. Bu bağlamda Türkiye’nin 1990-2019 dönemi yıllık verileriyle Ar-Ge harcaması ile ithalat ve ihracat arasındaki ilişki zaman serisi analiz yöntemiyle araştırılmıştır. Çalışmada birim kök sınaması klasik ADF ve PP testlerinin yanı sıra Lee Strazicich LM birim kök testi ile sınanmıştır. Bu testler sonucunda Ar-Ge değişkeninin kırılmalar etrafında durağan olduğu, ithalat ve ihracat değişkenlerinin ise birinci farkta durağan hale geldikleri belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ve katsayı tahminleri, farklı durağanlık seviyesinde analize imkan veren, ARDL sınır testi yöntemiyle araştırılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlara göre Ar-Ge harcamaları ile ithalat ve ihracatın eşbütünleşik olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca hesaplanan uzun ve kısa dönem katsayılar sonucunda Ar-Ge harcamalarının ithalat ve ihracatı uzun dönemde pozitif ve anlamlı bir şekilde etkilediği saptanmıştır. Kısa dönemde ise Ar-Ge harcamalarının ihracatı pozitif, ithalatı negatif etkilediği belirlenmiştir. Bu iki etkinin de istatistiki açıdan anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Ar-Ge harcamalarının ihracata etkisinin ithalata etkisinden daha fazla olduğu belirlenmiştir.

Keywords

• ar-ge
• dış ticaret
• ithalat
• ihracat
• r d
• foreign trade
• ımport
• export