مطالعۀ کیفی شرایط و زمینه‌های شکل‌گیری ازدواج موقت زنان

Abstract

هرچند ازدواج موقت یکی از اشکال ازدواج‏های مشروع به لحاظ تطابق با نهادهای حقوقی و دینی حاکم بر جامعۀ‏ ایران است، در پژوهش حاضر به‌منزلۀ یک سنت اجتماعی و قرائت عرفی‌شده یک حکم دینی مورد توجه بوده است. در این مطالعه، به درک و تصوری که از عوامل زمینه‏ساز و انگیزه‏های ازدواج موقت زنان وجود دارد پرداخته شده است. این مهم از طریق روش کیفی و با اتخاذ تکنیک مصاحبۀ عمیق انجام پذیرفته است. یافته‏های پژوهش از خلال مصاحبه با 26 زن ساکن شهر تهران، که برخی دارای تجربۀ ازدواج موقت و برخی فاقد این تجربه بوده‏اند، به‌دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد از نظر مشارکت‏کنندگان، «فشار اجتماعی»، «تسهیل دینی»، «فشار فرهنگی»، «احساس نیاز اساسی»، «ناکارآمدی تعاملات زناشویی (به‌خصوص برای برخی مردان)»، «فراهم‌نبودن موقعیت ازدواج دائم»، «فرار از تعهدات ازدواج دائم»، «زمینه‏سازی برای ازدواج دائم»، «تنوع‏طلبی‌ـ سیالیت»، و «رجحان نسبی ازدواج موقت به رابطۀ خارج‏ از‏ چارچوب»، شرایط و زمینه‏های تأثیر‏گذار بر ازدواج موقت زنان‌اند. ذکر این نکته ضروری است که یافته‏ها، ماهیت بسترمند و موقعیتی دارند و به‌هیچ‌وجه از تعمیم آماری کمّی برخوردار نیستند.

Keywords

• ازدواج دائم
• ازدواج موقت
• روش کیفی
• زنان