ارائۀ مدل پیشنهادی برای مکان‌گزینی اماکن ورزشی با استفاده از تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی ( (GIS و روش های تصمیم گیری چندمعیاره (MCDM))

Abstract

با توجه به اهمیت ورزش، اماکن ورزشی باید به گونه‌ای در سطح شهر پراکنده باشند که عموم مردم بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. در حال حاضر، یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود در شهرها استقرار نامناسب فضاهای ورزشی است به نحوی که بسیاری از افراد به ­علت دسترسی نداشتن به آن‌ها نمی‌توانند از مکان‌های ورزشی به­صورت مطلوب استفاده کنند. حل این مشکلات به برنامه­ریزی و مدیریت در زمینۀ مکان­یابی با روش‌های نوین مانند سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و روش‌های تصمیم­گیری چند معیاره(MCDM) نیاز دارد. هدف این تحقیق تلفیق دو روش MCDMوGIS به­منظور ارائۀ مدلی پیشنهادی برای مکان­گزینی اماکن ورزشی با هدف تساوی در دسترسی است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اطلاعات به­دست­آمده از طریق نرم­افزارهای ARC GISدر قالب لایه‌های اطلاعاتی تحلیل می­شود و بعد از تهیۀ نقشه‌ها، با روی هم قرار دادن آن‌ها بهترین مکان مشخص می‌شود. به­منظور وزن­دهی به معیارها بر اساس مدل AHP از پرسشنامه و نرم­افزارExpert Choice استفاده شد. نتیجۀاین تحقیق ارائۀ مدل بهینۀ مکان­یابی برای فضاهای ورزشی است که در چهار مرحله انجام شد: 1-تعیین و الویت­بندی معیارها؛ 2- تعیین محدودیت‌های منطقه و شعاع عملکردی؛ 3- آماده کردن لایه‌های مربوط به دو مرحلۀ قبل؛ 4- همپوشانی نقشه‌ها و انتخاب بهترین مکان. برای وزن­دهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد که به تعیین و اولویت‌بندی چهار معیار جمعیت، پتانسیل توسعه، همجواری و دسترسی منجر شد.با توجه به مدل ارائه­شده و تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل‌های تصمیم­گیری می‌توان در ساخت اماکن و توزیع عادلانۀآن‌ها در سطح شهر، تحرک و در نتیجۀ آن سلامت اجتماعی را به شهروندان هدیه داد و باعث صرفه­جویی در هزینه و افزایش بهره­وری شد.

Keywords

• مدل
• مکان گزینی
• اماکن ورزشی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• تصمیم گیری چندمعیاره