پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی (Nov 2022)
ارائه الگویی برای تبیین شاخص‌های تربیت شهروندی اسلامی به روش سنتزپژوهی
Abstract
هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی از جامع‌ترین و مهم‌ترین شاخص‌ها، ابزارها و روش‌های شناسایی‌شده در تربیت شهروندی اسلامی مبتنی بر رویکرد سنتزپژوهی بوده است. روش این پژوهش با استفاده از راهبرد سنتزپژوهی بود؛ حوزه پژوهش: آثار و مقالات مرتبط با موضوع و شیوه نمونه‌گیری: هدفمند و ابزار گردآوری داده‌های پژوهش یادداشت‌برداری بوده است و یافته‌ها نشان داد که مهم‌ترین شاخص‌های شناسایی‌شده: داشتن روحیه دانایی محوری، همبستگی اجتماعی، عدالت محوری و رعایت حقوق شهروندی، مسئولیت‌پذیری، قانون‌گرایی، داشتن تفکر انتقادی، آگاهی از مسائل و فرایندهای سیاسی و اجتماعی، مهارت‌های ارتباطات اجتماعی مؤثر، تکثرپذیری، صبر و اراده و مدارا، خیرخواهی و نوع‌دوستی، حفظ کرامت، اسلام مداری، خودشناسی، خویشتن‌داری، اعتدال رفتاری، امانت‌داری، تعهد به ارزش‌های وطنی، صیانت محیط‌زیست، آزادی‌خواهی، بهداشت و پاکی و حلال‌خوری، اعتمادبه‌نفس و استقلال فکری و اقتصادی، ایثار و گذشت، هدفمندی، صداقت، بخشش، وقت‌شناسی؛ استفاده از روش تحقیق کیفی به‌عنوان روش غالب در پژوهش‌های تربیت شهروندی اسلامی اشاره کرد و همچنین از 61 اثر بررسی‌شده تعداد 22 اثر به‌صورت فردی و 39 اثر به‌صورت گروهی منتشرشده که مردان بیشترین مشارکت را در این پژوهش‌ها بر عهده داشته‌اند. نتیجه: اینکه صاحب‌نظران حوزه تربیت شهروندی هم در بعد جامعیت داشتن و هم در بعد اولویت داشتن شاخصه‌های اساسی اسلامی در تربیت شهروندی، اتفاق‌نظر دارند.
