پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی (Sep 2022)
بررسی و نقد کتاب کنش دینی و نوسازی عقل
Abstract
طه عبدالرحمان ازجمله اندیشمندان و نظریه پردازان نوگرای اسلامی است که با نقد اخلاقی مدرنیته، مخالفت با اخلاق سکولار، و مبناقراردادن اسلام، بهویژه در حوزة اخلاق، درپی نوسازی سنتهاست. او معتقد است بیداری اسلامی نیازمند پشتوانة فکری و نوسازی براساس تعقلی مبتنیبر تجربة معنوی و گذر از مراتب سه گانة عقل است. عبدالرحمان شرع ـ عقل مسدّد ـ را اصل و داشتن تجربة عرفانی ـ عقل مؤیّد ـ را شرط کمال اخلاق معرفی می کند تا درنهایت نظریة سیاسی «ولایت فقیه تجربی» را در کتاب روح الدین ارائه دهد. نگارنده در این مقاله می کوشد، با بررسی یکی از مهم ترین آثار عبدالرحمان، کنش دینی و نوسازی عقل، نظریة مراتب سه گانة عقلانیت او را با دیدگاهی انتقادی بازبینی کند و نشان میدهد مؤلف با نپرداختن به بحث حسن و قبح عقلی جایگاه عقل ـ عقل مجرد ـ را در اخلاق نادیده گرفته است. نگارنده در این مقاله همچنین توضیح میدهد که چرا پشتوانة فکری پیشنهادی وی برای بیداری اسلامی می تواند آسیب های سیاسی و اجتماعی به همراه داشته باشد.
Keywords
