بررسی اثرگذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تقاضای آب شهری استان یزد با تأکید بر فرآیند مهاجرت‏‌پذیری

Abstract

طی دو دهه گذشته چالش‌‏های متعددی در زمینه تأمین آب شهری استان یزد، مانند کمبود منابع عرضه از یک طرف و افزایش سرانه مصرف و نرخ مهاجرپذیری بسیار بالا از طرف دیگر بروز نموده که تحلیل وضع موجود و آینده را در خصوص عرضه و تقاضای آب ضروری می‌‏نماید. ازاین‎‏رو در این تحقیق ابتدا با استفاده از مدل مخارج خطی و منظور نمودن عواملی همچون درآمد خانوارها، شرایط آب‏وهوا، جمعیت و کنترل‏‌های غیرقیمتی مانند نوع مصالح ساختمانی و تغییرات فصلی با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته و داده‏‌های تلفیقی 3081 خانوار شهری استان یزد، سرانه مصرف آب خانوار برآورد شد. سپس در قالب سه سناریوی آرمانی، مطلوب و موجود در دو حالت با مهاجرت و بدون مهاجرت، میزان تقاضای آب شهری استان یزد برای افق 25 ساله (1425-1400) پیش‏‌بینی و میزان کمبود عرضه نسبت به وضع موجود محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد، عرضه آب در 5 سناریوی تقاضا با کسری مواجه خواهد شد و این میزان کسری در 4 سناریو شدید و بحرانی می‏‌باشد. این کسری طبق سه الگو در افق 25 ساله در حالت بدون مهاجرت بین 3- تا 72 میلیون‌مترمکعب و با مهاجرت بین 14 تا 112 میلیون مترمکعب خواهد رسید و نشا‌ن‌‏دهنده وضعیت بحرانی کمبود عرضه آب شهری استان یزد می‌‏باشد. باتوجه‌‏به نتایج به‏‌دست‏‌آمده جهت برون‏‌رفت از چالش اساسی کسری عرضه، باید سیاست‏‌های سمت تقاضا همچون کنترل مهاجرت، اصلاح الگوی مصرف و سهمیه‌‏بندی و سیاست‏‌های سمت عرضه همچون انتقال آب اتخاذ شود.

Keywords

• توسعه اقتصادی
• تقاضای آب
• مهاجرت‏پذیری
• استان یزد
• داده‏های تلفیقی