اقتصاد کشاورزی و توسعه (Feb 2024)
برآورد میزان صرفه جویی در مصرف آب در شرایط تشکیل بازار آب و بررسی آثار رفاهی آن : مطالعه موردی: دشت هشتگرد استان البرز
Abstract
افت سطح آب‌های زیرزمینی و متعاقب آن، نشست بیش از بیست سانتیمتری زمین در دشت‌های استان البرز، در حال حاضر، به یکی از بزرگترین دغدغه‌های زیستمحیطی استان تبدیل شده و از سوی دیگر، برداشت بیش از حد از منابع آب‌های زیرزمینی در این استان، طی آیندهای نزدیک، منجر به بروز فاجعهای بزرگ خواهد شد که به منظور پیشگیری از این اتفاق، اقدام به نصب کنتورهای حجمی در استان شده است. از اینرو، رویکرد راهاندازی بازار آب در این شرایط یکی از بهترین اقداماتی است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر، دشت هشتگرد در استان البرز به عنوان مهمترین منطقه کشاورزی استان که مصرفکنندة 23/87 درصد از منابع آب سطحی و نود درصد از منابع آب‌های زیرزمینی در بخش کشاورزی است، به منظور بررسی آثار شبیهسازی بازار آب، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، با استفاده از دادههای گردآوریشده در قالب پرسشنامه و همچنین، مراجعه به سازمان‌های مربوط برای سال‌های 96-1395، به برآورد الگوی برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) با رویکرد توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی و استخراج تابع تقاضا پرداخته شد. بر این اساس، قیمت تعادلی آب در دشت هشتگرد 3394 ریال به ازای هر متر مکعب به دست آمد که به موجب آن، بیش از 28 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی میشود؛ و با اجرای این سیاست، رفاه خریداران آب کاهش و رفاه فروشندگان آب افزایش خواهد یافت. بنابراین، چنانچه همزمان با راهاندازی بازار آب، سیاستهایی مانند افزایش راندمان سامانه‌های آبیاری نیز اجرا شود، احتمال کاهش کمتر رفاه دور از انتظار نیست.
Keywords
