شبیه‌سازی عملکرد و بهره‌وری آب در چغندرقند (Beta vulgaris L.) بهاره در پاسخ به تیمارهای تاریخ کشت و آبیاری با استفاده از مدل SUCROS

Abstract

پژوهش حاضر، عملکرد ریشه و بهره‌وری آب گیاه چغندرقند (Beta vulgaris L.) در پاسخ به تیمارهای تاریخ کشت (یک اسفند، یک فروردین و یک اردیبهشت) و دور آبیاری (10 روز، 12 روز، 14 روز و همچنین یک تیمار دور آبیاری با توجه به نیاز آبی محصول در طول فصل رشد در شرایط عدم محدودیت آبی) در شهرستان‌های نیشابور، قوچان، تربت جام و سبزوار را ارزیابی کرد. از مدل SUCROS و داده‌های بلندمدت هواشناسی جهت برآورد رشد و نمو و عملکرد استفاده شد. روند تغییرات نیاز روزانه گیاه و همچنین تغییرات آب خاک در تیمارهای مختلف در طول فصل رشد استخراج شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده نشان داد، بیشترین عملکرد چغندرقند (80/63 تن در هکتار) در شهرستان سبزوار با کشت این محصول در ابتدای اسفند و آبیاری آن با فاصله زمانی 10 روزه صورت گرفت، درحالی‌که در شهرستان‌های تربت جام، نیشابور و قوچان بیشترین عملکرد ریشه (به‌ترتیب 44/66، 38/109 و 15/112 تن در هکتار) با کشت در یک اسفند و تیمار آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه زراعی حاصل می‌گردد. به‌طور کلی، تغییر تاریخ کشت در مقایسه با تغییر دور آبیاری‌ می‌تواند تأثیر بیشتری در تولید و بهره‌وری آب چغندرقند داشته باشد. علاوه‌براین، در مناطق گرم‌تر مانند سبزوار و تربت جام بهتر است راهکارهای دیگر مانند کشت پاییزه چغندرقند نیز ارزیابی گردد. همچنین با توجه به‌ محدودیت منابع آبی، توصیه می‌شود که پژوهشگران تمرکز بیشتری بر روی افزایش بهره‌وری آب در کنار بهبود عملکرد گیاه زراعی در مقایسه با شرایط موجود در مزارع داشته باشند.

Keywords

• استان خراسان رضوی
• دور آبیاری
• ‌ مدل‌سازی
• نیاز آبی محصول