از امیال شخصیت تا امیال خواننده: مطالعۀ زیباشناختی تأثیر خوانش ادبی از خلال بیابان اثر لوکلزیو

Abstract

عنصر شخصیت موضوع مطالعات ادبی زیادی بوده است. با این حال، مطالعات اندکی اثر زیباشناختی این عنصر بر دریافت خواننده را مورد بررسی قرار داده­اند. تحقیقات ونسان ژوو دربارۀ تأثیر شخصیت این فقدان نظری را جبران می­کند. او در تأثیر شخصیت در رمان (2001) می‌گوید شخصیت می­تواند منشأ سه نوع تأثیر بر خواننده باشد: شخصیت به مثابۀ شخص، شخصیت به مثابۀ عامل و شخصیت به مثابۀ بهانه. در پژوهش حاضر، از خلال رمان بیابان اثر لوکلزیو به مطالعۀ تأثیر شخصیت به مثابۀ بهانه می­پردازیم. این تأثیر هنگامی به وجود می­آید که خواننده امیال خود را در عنصر شخصیت بازیابد. اما تعامل خواننده با این بُعد شخصیت مطابق چه سازوکاری صورت می­گیرد و چگونه این تعامل باعث برون­ریزی امیال تکانشی خواننده می­شود تا لذت خوانش را برانگیزد؟ چه شگردهای روایی زمینه­ساز تأثیر شخصیت به مثابۀ بهانه هستند؟ برای پاسخ به این سؤالات و به منظور شناخت بهتر فرایند عمل خوانش و تأثیر آن بر خواننده، به بررسی سه میل تکانشی موجود در بیایان می­پردازیم که عبارتند از: میل به تماشاگری، گرایش به امر مغایر با انسانیت و امر غیر انسانی و میل به تأیید خود. همچنین، به مطالعۀ شیوه­های مختلف آماده­سازی روایی اثر به منظور ایجاد تأثیر مذکور در دریافت می­پردازیم.

Keywords

• شخصیت
• دریافت
• تأثیر به مثابۀ بهانه
• لوکلزیو
• میل