Kadin Yoksullugunun Tarihine Kapi Aralamak-18. Yuzyilin Ikinci Yarisinda Kadin Yoksullugunun Toplumsal Gorunumleri

Abstract

Toplumsal hiyerarsinin en alt tabakasina gonderme yapan yoksulluk, yeterli kaynak ve gelire sahip olamama durumu olarak tanimlanabilir. Son yillarda toplumsal cinsiyet calismalarindaki artisla birlikte kadinlarin yoksullugu deneyimleme bicimlerindeki cinsiyet farkliliklarina vurgu yapan “kadin yoksullugu” kavramsallastirmasi kullanilmaya baslanmistir. Bu kavram kadinlarin toplumda var olan rolleri ve statulerine bagli olarak yoksulluk deneyimlerinin erkeklerden farklilasmasini ifade etmektedir. Bu calismanin ana konusu 18. yuzyilin ikinci yarisinda Diyarbekir’de yasamis yoksul kadinlarin yoksulluk deneyimlerini ortaya cikarmaktadir. Bir tarihsel sosyoloji arastirmasi olan calismanin ana kaynagi donemin Diyarbekir Eyaleti’nin merkezi konumundaki Amid mahkemesine ait 7 adet ser’iyye sicili defteridir. Bu defterlerde bulunan tereke/miras kayitlari arasindan tespit edilen 119 yoksul kadina ait belgedeki yoksulluk imgeleri uzerinden incelenen donemde yasayan kadin yoksullarin gundelik hayatlarinin fotografini cekmek, boylelikle kadin yoksullugunun tarihsel arka planina isIk tutmak amaclanmaktadir. Calismada kadin yoksullarin gundelik mekanlarini olusturan evlerin genel olarak harabe evler oldugu, giyinme pratiklerinde ise “kohne” olarak tasvir ve tabir edilen kiyafetlerin varligi dikkat cekici hususlar olarak ortaya cikmistir. Yine kadin yoksullarin (ortalama 51 kurus servet) erkek yoksullara (ortalama 57,5 kurus servet) gore yoksullugu daha derinden yasayarak yoksullar arasindaki en yoksul kesimi olusturduklari gorulmustur. Bu durum gunumuzde yoksullugun kadinlar arasinda daha derin yasandigini ifade eden “yoksullugun kadinsilasmasi” kavraminin gecmiste de var olduguna bir isarettir.

Keywords

• Poverty
• women’s poverty
• Ottoman
• registration book
• historical sociology
• Yoksulluk
• kadin yoksullugu
• Osmanli
• ser’iyye sicili
• tarihsel sosyoloji