اثر کاربرد بیوچار بر عملکرد و بهره‌وری آب کاهو در شرایط کم‌آبیاری

Abstract

پژوهش حاضر به‌صورت آزمایش گلدانی به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد بیوچار در شرایط تنش خشکی بر عملکرد و بهره‌وری آب در گیاه کاهو فرانسوی در گلخانه مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار از آذرماه تا اسفندماه 1398 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل بیوچار در سه سطح (صفر (B0)، یک (B1) و دو (B2) درصد وزنی خاک) و آبیاری در دو سطح (70 (I70) و 100 (I100) درصد نیاز آبی) بود. نیاز آبی تیمار شاهد به روش وزنی تعیین شد. براساس یافته‌ها، کم‌آبیاری باعث کاهش معنی‌دار میانگین قطر تاج گیاه، میانگین قطر ساقه، میانگین ارتفاع گیاه، میانگین شاخص کلروفیل برگ، میانگین محتوای نسبی آب برگ و میانگین وزن تر گیاه (عملکرد) نسبت به تیمار شاهد (به‌ترتیب به میزان 0/8، 8/19، 1/26، 6/13، 20/6 و 1/21 درصد) شد. کاربرد یک و دو درصد بیوچار موجب افزایش معنی‌دار میانگین قطر تاج گیاه (1/13 و 8/7 درصد به‌ترتیب)، میانگین قطر ساقه (9/31 و 5/15 درصد به‌ترتیب)، میانگین ارتفاع گیاه (1/26 و 5/12 درصد به‌ترتیب)، شاخص کلروفیل برگ (به‌ترتیب 5/25 و 7/13 درصد)، میانگین محتوای نسبی آب برگ (به‌ترتیب 61/11 و 30/5 درصد)، میانگین وزن تر گیاه (عملکرد) (6/23 و 1/12 درصد به‌ترتیب) و بهره‌وری آب (به‌ترتیب 6/24 و 3/12 درصد) نسبت به B0 شد. براساس نتایج تأثیر متقابل تیمارهای آزمایش، بیش‌ترین و کم‌ترین میانگین بهره‌وری آب در تیمارهای I70B2 و I70B0 (به‌ترتیب 30/27 و 20/20 کیلوگرم بر مترمکعب) و میانگین عملکرد به‌ترتیب در تیمارهای I100B2 و I70B0 (54/15 و 39/10 تن در هکتار) بود.

Keywords

• تنش خشکی
• محتوای رطوبت خاک
• مدیریت آب آبیاری
• وزن تر گیاه