مجله دانشکده پزشکی اصفهان (Jun 2013)
N- استیل سیستئین و نفروتوکسیستی ناشی از سیس‌پلاتین: آیا این آنتی‌اکسیدان مکمل مناسبی در کاهش مسمومیت کلیوی در رت‌های نر و ماده است؟
Abstract
مقدمه: N- استیل سیستئین (NAC) یک ترکیب تیول‌داری است که اثر آنتی‌اکسیدانی آن می‌تواند در سرطان، بیماری‌های قلبی- عروقی، عفونت‌های ناشی از ویروس نقص ایمنی انسانی و مسمومیت ارگانی مؤثر باشد؛ این ترکیب برای درمان تومورهای جامد نیز کاربرد وسیع کلینیکی دارد. عوارض ناش از این دارو در بسیاری از موارد کاربرد آن را محدود می‌کند. از عوارض شایع جانبی، که می‌تواند وابسته به جنس نیز باشد، نفروتوکسیسیتی قابل ذکر است. یکی از روش‌های پیش‌گیری از نفروتوکسیسیتی ناشی از سیس‌پلاتین استفاده از مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی می‌باشد. این مطالعه با هدف بررسی اثر NAC بر نفروتوکسیستی ناشی از سیس‌پلاتین در حیوانات طراحی گردید. روش‌ها: 40 رات از نژاد ویستار با دو جنس نر و ماده در شش گروه بدین شرح تحت آزمایش قرار گرفتند؛ رات‌های نر همگی در روز اول تک دوز سیس‌پلاتین (7 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن) و سپس به مدت یک هفته، در گروه 1 روزانه 600 و در گروه 2 روزانه 300 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن NAC و در گروه 3 سالین دریافت نمودند.حیوانات ماده نیز در گروه‌های 4 تا 6 به ترتیب همانند گروه‌های 1 تا 3 مورد آزمایش قرار گرفتند. سطح سرمی ازت اوره‌ی خون (BUN)، کراتینین (Cr)، متابولیت نیتریک اکسید (نیتریت) و منیزیم (Mg) قبل و بعد از آزمایش و سطح سرمی Superoxide dismutase (SOD) و Malondialdehyde (MDA) در پایان آزمایش اندازه‌گیری گردید و شدت آسیب بافتی کلیه نیز تعیین شد. یافته‌ها: تغییرات معنی‌داری در سطح سرمی MDA، Cr، BUN، Mg و نیتریت در بین گروه‌ها، اعم از نر یا ماده، مشاهده نشد؛ این یافته، نشانگر مؤثر نبودن NAC در کاهش نفروتوکسیسیتی ناشی از سیس‌پلاتین در دو جنس بود. متفاوت نبودن آسیب کلیوی، با در نظر گرفتن نتایج پاتولوژی و وزن کلیه در بین گروه‌ها در دو جنس هم تأییدی بر این مطلب است؛ اما سطح سرمی SOD در گروه‌های ماده تفاوت معنی‌داری نشان داد (05/0 > P). نتیجه‌گیری: هر چند NAC یک آنتی‌اکسیدان قوی است، اما نقش قابل توجهی در کاهش نفروتوکسیستی ناشی از سیس‌پلاتین، نه در جنس ماده و نه در جنس نر، ندارد. این عدم اثربخشی شاید تأییدی بر تزریق وریدی این ماده جهت اثربخشی مناسب باشد.
