İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (Dec 2017)
TÜRK TOPLUMUNDA ALLAH İMGESİ: BİR EDEBİYAT SOSYOLOJİSİ DENEMESİ
Abstract
Din sosyolojisi, temel konusu olan din-toplumilişkisini incelemek için birçok yöntem kullanır. Bu yöntemler çoğunlukla genelsosyolojinin yöntemleridir. Toplumun dini ve inancıyla ilgili bir konu incelenmekistendiğinde de bunu farklı yöntemlerle gerçekleştirmek mümkündür. Toplumdakiçeşitli sosyal kurumların, olguların, olayların din ile ilişkisi, sosyal tarihverileriyle incelenebildiği gibi, saha çalışmasıyla da incelenebilmektedir. Buyöntemlerin önemini, gerekliliğini hatta başat yöntemler olduğunu inkâr etmemekkoşuluyla, toplumun sanatsal eserleri üzerinde incelemeler yapmak suretiyle, buürünlerin üretildiği ve yaşatıldığı dönemlerdeki din-toplum ilişkisi üzerineanaliz yapabilmenin mümkün olduğunu belirtmek gerekir. Bilhassa edebiyateserleri bu konuda oldukça zengin verileri barındırmaktadır. Çünkü toplumunyaşantısında geniş yer kaplayan dinin, inançla, ibadetle veya tutumlarla ilgiliboyutları, sözlü ve yazılı edebi eserlere, romanlara, şiirlere, masallara,destanlara; olaylar, olgular, kavramlar veya semboller şeklinde yansımıştır. Böylece edebi eserler din sosyolojisi açısından,toplumun gerek tarihsel süreçteki din algısı, anlayışı ve dini yaşantısıhakkında bilgiler içermesi, gerekse geçmişten günümüze yaşanan değişimiinceleme imkânı sağlaması bakımından önemli bir kaynağı teşkil etmektedir.Ancak ülkemizde bu konuda henüz sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bualandaki çalışmalara mütevazı bir katkı denemesi olarak görülmesi gereken bumakalede, Türk halkının zihnindeki ve gönlündeki Allah imgesinin şiirlereyansımasından hareketle, Türk toplumunun din ile ilişkisi hakkında bir yönüyleve sınırlı bir çerçevede değerlendirmeler yapılmıştır..
Keywords
