اثر هم افزایی مکمل های کروم و سلنیوم آلی بر متابولیسم پسا جذب گلوکز و وضعیت آنتی‌اکسیدانی پلاسمای خون قوچ‌های مهربان

Abstract

سابقه و هدف: معمولاً قوچ‌ها در فصل تابستان تنش گرمایی را تجربه می‌کنند. علاوه بر آن، فعالیت جنسی بالای قوچ‌ها هنگام جفت-گیری ممکن است باعث تشدید تنش شود. به دنبال تنش، افزایش تولید رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های ناشی از تنش اکسیداتیو بروز می‌کند. سطوح بالای رادیکال‌های آزاد باعث کاهش زنده‌مانی اسپرم‌ها، ناباروری، تغییر متابولیسم گلوکز و انسولین می‌شود. استفاده از مکمل‌های آنتی‌اکسیدان و برخی مواد معدنی کمیاب نمونه‌ای از رهیافت‌های تغذیه‌ای برای مقابله با تنش اکسیداتیو است. هدف از این مطالعه بررسی اثر هم‌افزایی مکمل‌های کروم و سلنیوم آلی بر توانایی تحمل گلوکز و وضعیت آنتی‌اکسیدانی پلاسمای خون در قوچ بود. مواد و روش‌ها: شانزده رأس قوچ نژاد مهربان، با دامنه سنی2 تا 4 سال و میانگین وزن زنده 44/10±75/69‌کیلوگرم به‌طور تصادفی به چهار گروه چهارتایی تقسیم و با جیره‌ پایه تغذیه شد. تیمارها شامل دو سطح صفر و6/0 میلی‌گرم سلنیوم در روز به ازای هر رأس به‌شکل سلنیوم-مخمر و دو سطح صفر و1 میلی‌گرم کروم در روز به ازای هر رأس به‌شکل کروم-‌متیونین بود. طول دوره آزمایش 60روز بود. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی‌کل و غلظت مالون‌‌دی‌آلدئید پلاسمای خون در روزهای30 و60 ارزیابی شد. در پایان آزمایش تست تحمل گلوکز به‌روش تزریق درون‌رگی انجام شد. برای این منظور نیم میلی‌گرم گلوکز به ازای هر کیلوگرم وزن زنده (دکستروز 50% استریل از طریق سیاهرگ وداج تزریق و متعاقب آن غلظت گلوکز در زمان‌های 5، 10،15، 20، 25، 30، 45، 60، 90، 120 و 180دقیقه بعد اندازه‌گیری و فراسنجه‌های کینتیک گلوکز پلاسما محاسبه گردید. یافته‌ها: اثر زمان و اثر متقابل تیمار×زمان غلظت مالون‌دی‌آلدئید و توان آنتی‌اکسیدانی کل پلاسمای خون را تحت تأثیر قرار نداد. اثر متقابل سلنیوم × کروم توان آنتی‌اکسیدانی کل پلاسمای خون را تحت تأثیر قرار داد(05/0>P)، اما اثری بر غلظت مالون‌دی‌آلدئید نداشت. توان آنتی‌اکسیدانی کل پلاسمای خون در تیمار حاوی سلنیوم و کروم نسبت به شاهد بیشتر و غلظت مالون‌دی‌آلدئید پلاسما کمتر بود (05/0>P). غلظت پایه و پیک گلوکز و میزان تغییر (غلظت پیک-پایه) بین تیمارها تفاوتی باهم نداشت. غلظت گلوکز در تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها در 15، 150 و 180 دقیقه بعد از تزریق گلوکز کمتر بود و اثر متقابل معنی‌داری نیز بین کروم و سلنیوم مشاهده شد (05/0>P). کروم و اثر متقابل کروم × سلنیوم غلظت گلوکز را در زمان‌های 20، 25 و 120 دقیقه بعد از تزریق گلوکز تحت تأثیر قرار نداد اما غلظت گلوکز در زمان‌های مذکور در سطح 1 میلی‌گرم کروم نسبت به سطح صفر آن گرایش به کاهش داشت (05/0>P). نرخ زدودگی پلاسما از گلوکز در بازه‌ زمانی 5 تا 15 دقیقه بعد از تزریق گلوکز در تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها بالاتر و میزان نیمه عمر کمتر بود. اثر اصلی کروم نیز در بازه زمانی مذکور معنی‌دار بود و سطح 1 میلی‌گرم کروم نسبت به سطح صفر نرخ زدودگی بیشتر و نیمه عمر کمتری داشت (05/0>P). مساحت زیر منحنی در بازه زمانی 5 تا 15 دقیقه بعد از تزریق گلوکز تفاوتی بین تیمارها نداشت. بدون توجه به اینکه مساحت زیر منحنی از زمان 0 تا 30 یا 0 تا45 محاسبه شده باشد، تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها مساحت زیر منحنی کمتری داشت (05/0>P).نتیجه‌گیری: استفاده از مکمل کروم و سلنیوم آلی هر یک به تنهایی و یا ترکیب آنها باهم باعث بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسمای قوچ‌ها در فصل تابستان می‌شود اما، فقط استفاده از کروم به تنهایی و یا در ترکیب با سلنیوم باعث بهبود فراسنجه‌های پسا جذب گلوکز می-گردد. همچنین استفاده توأم آن دو اثر هم افزایی بر متابولیسم پسا جذب گلوکز و وضعیت آنتی‌اکسیدانی پلاسمای خون ندارد.

Keywords

• آنتی اکسیدان
• تحمل گلوکز
• تنش اکسیداتیو
• مکمل تغذیه ای
• عناصر کمیاب