مدیریت زنجیره تأمین (Oct 2023)
ارائه مدل ارزیابی تاب‌آوری زنجیره تأمین در مراکز درمانی کشور (رویکرد کیفی و کمی)
Abstract
پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل ارزیابی تاب‌آوری زنجیره تأمین در مراکز درمانی انجام‌شده است. تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت دادهها آمیخته (کمّی-کیفی) است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه‌ای و روش گردآوری دادهها، میدانی از طریق ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی و پرسشنامه در بخش کمی است. جامعه تحقیق در بخش کیفی از خبرگان شامل مدیران ارشد و میران زنجیره تأمین مراکز درمانی میباشند که با روش نمونهگیری غیر احتمالی هدفمند و فن گلوله برفی و نظری به تعداد 8 نفربر اساس معیار اشباع نظری انتخاب شدند. یافتههای بخش کیفی با روش داده بنیاد که شامل عوامل علی ،زمینه‌ای، و مداخله‌گر و پدیده محوری بودند و عوامل شناسایی شدند. در بخش کمی، برای طراحی مدل از خبرگان به تعداد 23 نفر انتخاب شدند. در بخش آمار استنباطی، جامه آماری 336 نفری از جامعه مدیران و کارشناسان زنجیره تأمین بیمارستان‌های دولتی استان تهران بود، بر اساس فرمول کوکران به تعداد 184 نفر و به روش تصادفی طبقه‌ای بر اساس تعداد کارکنان بیمارستان‌ها برای ارزیابی مدل انتخاب شدند. بر اساس نتایج دلفی فازی، 33 مولفه برای تاب‌آوری زنجیره تأمین در مراکز درمانی شناسایی شد. یافتههای مدلسازی تفسیری- ساختاری جامع نشان داد که چهار بعد «سامانه پشتیبانی زنجیره تأمین»، «مدیریت ریسک»، «مدیریت تأمین‌کنندگان کالا»، «شیوه‌های مدیریت زنجیره تأمین» در دسته مستقل و چهار بعد «راهبردهای تاب‌آوری زنجیره تأمین»، «راهبردهای استراتژیک زنجیره تأمین»، «راهبردهای پشتیبانی- پاسخ دهی» و «تاب‌آوری زنجیره تأمین» وابسته هستند. در ادامه، مدل طراحی‌شده به روش مدلسازی معادلات ساختاری و با نرم‌افزار اسمارت PLS تبیین و آزمون شد. یافتههای مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که «مدیریت ریسک» بر«سامانه پشتیبانی زنجیره تأمین» و «مدیریت تأمین‌کنندگان»؛ «سامانه پشتیبانی زنجیره تأمین» بر «مدیریت تأمین‌کنندگان»؛ «مدیریت تأمین‌کنندگان» بر «شیوه‌های مدیریت زنجیره تأمین»؛ و «شیوه‌های مدیریت زنجیره تأمین» بر «راهبردهای تاب‌آوری زنجیره تأمین»، « راهبردهای استراتژیک زنجیره تأمین» و « راهبردهای پشتیبانی-پاسخ دهی» اثر مثبت و معنی‌داری دارند. نتایج حاکی از آن است که سطح بالاتری از مدیریت ریسک و سامانه پشتیبانی زنجیره تأمین می‌تواند عملکرد تاب‌آوری زنجیره تأمین مراکز درمانی را بهبود دهد و اهمیت راهبردها را برجسته کند.
