اثرات رقیق‌کننده‌ها‌ی مختلف و سطوح مختلف قند تره‌هالوز بر کیفیت منی قوچ دالاق در شرایط انجماد

Abstract

سابقه و هدف: در تلقیح مصنوعی حیوانات مزرعه‌ای معمولا از اسپرم منجمد استفاده می‌شود. یکی از روش‌های مهم جهت حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی انجماد اسپرم است که به عنوان یکی از روش‌های کمک باروری می‌تواند سبب حفظ کیفیت اسپرم شود. از ابتدای بکارگیری تکنیک تلقیح مصنوعی، رقیق‌کننده‌های مختلفی جهت حفظ و نگهداری منی در شرایط مایع و منجمد استفاده شده است. ترکیب و ماهیت رقیق‌کننده‌ها از اهمیت زیادی در زنده‌مانی اسپرم برخوردارند. بدین منظور هدف از این پژوهش بررسی اثرات رقیق‌کننده‌های شیر، تریس-زرده تخم‌مرغ و تریس-زرده تخم بوقلمون و سطوح مختلف قند تره‌هالوز (صفر، 80، 100 و 120 میلی‌مولار) بر کیفیت منی قوچ دالاق پس از فرآیند انجماد-یخ‌گشایی بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش نمونه‌های منی از چهار رأس قوچ دالاق 2 تا 3 ساله با استفاده از مهبل مصنوعی جمع‌آوری گردید. سپس نمونه‌ها در رقیق‌کننده‌های مختلف، رقیق‌سازی شدند و تیمارهای مختلف قند تره‌هالوز را دریافت نمودند. نمونه‌های منی وارد پایوت‌های 5/0 میلی‌‌لیتری شدند و به مدت 150 دقیقه در دمای 4 درجه سانتی‌گراد خنک شدند و سپس در نیتروژون مایع منجمد گردیدند. پایوت‌های منجمد شده برای ذخیره‌سازی به تانک حاوی ازت منتقل شدند. پس از یخ‌گشایی فراسنجه‌های‌ کیفی اسپرماتوزوآ ﺷﺎﻣﻞ درﺻﺪ تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. این آزمایش به صورت فاکتوریل 3×4 با استفاده از طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل سطوح مختلف قند تره‌هالوز (صفر، 80، 100 و 120 میلی‌مولار) و رقیق‌کننده‌های مختلف (شیر، تریس-زرده تخم‌مرغ و تریس-زرده تخم بوقلمون) بودند. داده‌های به دست آمده از این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SAS (مدل 1/9) با رویه ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده‌ها توسط آزمون توکی در سطح خطای 1 درصد انجام شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تأثیر سطوح مختلف قند تره‌هالوز بر درصد تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی معنی‌دار بود (01/0P<). بیشترین تحرک اسپرم (59/1±33/42 درصد)، زنده‌مانی (61/1±73/68 درصد)، سلامت غشاء (35/1±06/66 درصد) و اسپرم طبیعی (25/1±66/79 درصد) در سطح 120 میلی‌مولار قند تره‌هالوز بدست آمد. تأثیر رقیق‌کننده‌ها نیز بر درصد تحرک اسپرم، زنده‌مانی، سلامت غشاء و اسپرم طبیعی معنی‌دار بود (01/0P<). بیشترین تحرک اسپرم (38/1±50/42 درصد)، زنده‌مانی (39/1±25/71 درصد)، سلامت غشاء (17/1±30/53 درصد) و اسپرم طبیعی (08/1±85/73 درصد) در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم بوقلمون بدست آمد. نتیجه‌گیری: در کل، با در نظر گرفتن همه شاخص‌های ارزیابی شده در رقیق‌سازی منی قوچ دالاق، افزودن 120 میلی‌مولار قند ترهالوز در رقیق‌کننده تریس-زرده تخم بوقلمون پاسخ بهتری نسبت به دیگر تیمارها پس از فرآیند انجماد-یخ‌گشایی نشان داد.

Keywords

• انجماد
• تره‌هالوز
• رقیق‌کننده
• منی
• قوچ دالاق