Turkish History Education Journal (Oct 2020)
Maârif Salnâmelerine Göre İdlib Kazasında Müslüman Okullaranda Eğitim ve Öğretim Faaliyetleri (H.1316-1321/M.1898-1904)
Abstract
Türk eğitim sistemi kapsamında geçmişe yönelik yapılan eğitim araştırmalarında Maârif Salnâmeleri, devletin eğitim yapısını sistemli olarak göstermesi açısından önem taşımaktadır. İdlib kazasının eğitim kurumlarının araştırılma nedeni ise dönemin üç büyük vilâyetinden biri olan Halep vilâyetine bağlı olup bugün Suriye sınırları içerisinde yer alması ve gündemde olan bir bölge olması etkili olmuştur. Bu çalışmada Maârif Salnâmeleri’nde yer alan veriler ışığında İdlib kazasındaki Müslüman okullarında gerçekleştirilen eğitim-öğretim faaliyetleri incelenmiştir. Nitel araştırma desenine göre tasarlanan bu çalışmada doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Dokümanlardan ulaşılan veriler Osmanlıcadan günümüz Türkçesine çevrilerek ilgili olduğu konuya göre sınıflandırılmıştır. Bu kapsamda H.1316-1321/M.1898-1904 tarihli salnâmeler incelenip kazadaki rüşdiye düzeyindeki Müslüman okullar, bu okullardaki idareciler, öğretmenler, okutulan dersler, öğrenci ve hademe sayıları incelenmiştir. Tanzimat ile beraber Sosyal Bilgiler dersi kapsamına giren disiplinlerin eğitimi ilk olarak rüşdiyelerde gerçekleştiği için 2018 Sosyal Bilgiler programında yer alan değer ve becerilerle ilgili karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Ayrıca kazada bulunan Osmanlı klasik dönem eğitim kurumlarından olan medreseler hakkında bilgi verilmiştir. Bunlara ek olarak kazadaki kütüphaneler incelenerek kurucuları ve kaç adet kitaba sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, kazada 1 adet rüşdiye, 9 kütüphane, 6 medrese bulunmaktadır. Kütüphane içerisinde toplam 4450 kitap mevcuttur. Rüşdiye okulunda yıllara göre öğrenci sayısında dalgalanma görülse de medreselerde toplam 90 öğrenci eğitim görmüştür.
Keywords
