تاثیر میزبان روی برخی از ویژگی‌های زیستی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات

Abstract

سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculatus F.) مهم­ترین آفات انباری است که به انواع حبوبات شامل لوبیا‌، نخود، ماش، عدس و غیره خسارت کمی و کیفی می رساند. تاثیر نوع میزبان روی برخی از ویژگی­‌های زیستی این آفت شامل میزان تخم‌ریزی، درصد خروج حشرات بالغ، وزن حشرات بالغ خارج شده و طول دوره زندگی آن مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار در شرایط دمایی 1 ± 30 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ±60 درصد در شرایط تاریکی انجام شد. بر اساس داده‌ها بیش‌ترین میزان تخمریزی این حشره روی لوبیا چشم بلبلی پرستو (71/3±8/140 عدد) و کم‌ترین میزان تخمریزی روی لوبیا چیتی خمین (65/3±34/50 عدد) بود. همچنین مشخص شد که با وجود تخم­ریزی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات روی لوبیا چیتی شاد، لوبیا چیتی خمین و لوبیا قرمز گلی، هیچ حشره بالغی از این بذور خارج نشد. بیش‌ترین درصد خروج حشرات بالغ در ارقام لوبیا چشم بلبلی و ماش مشاهده شد. بر اساس نتایج این تحقیق، حشرات ماده خارج شده از دانه‌های لوبیا چشم بلبلی (22/1±0426/0 گرم) و سویا (24/0± 0154/0 گرم) به ترتیب دارای بیش‌ترین و کم‌ترین وزن بودند. کوتاه‌ترین طول دوره زندگی این آفت با تغذیه از دانه‌های لوبیا چشم بلبلی (2/0±2/24 روز) و بلندترین طول دوره زندگی با تغذیه از دانه های سویا (24/0±60/35 روز) بود. با توجه به نتایج به­ دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که بهترین حبوبات برای نگهداری در انبارها به مدت طولانی که کمترین خسارت را در مقابل این آفت داشته باشد، لوبیا چیتی شاد، لوبیا چیتی خمین و لوبیا قرمز گلی است.

Keywords

• callosobruchus maculatus
• ویژگی های زیستی
• تنوع میزبان