ماندن در سوگ : مطالعه پدیدارشناسانه تجربه سوگ نابهنجار بعد از مرگ عضوی از خانواده

Abstract

هدف از این پژوهش بررسی تجربۀ ماندن در سوگ بعد از مرگ عضوی از خانواده بود. در این پژوهش از روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی استفاده‌ شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش از 12 زن و مرد با بازۀ سنی 30-50 ساله تشکیل شده بودند که دارای تجربۀ ماندن در سوگ عضوی از خانواده همانند فرزند، مادر، همسر یا ...خود بودند. مشارکت‌کنندگان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق بود. سؤالات مصاحبه باز پاسخ (تکمیلی) بودند که با یک سؤال کلی به این مضمون: از تجربۀ خود بعد از مرگ عزیزتان حرف می‌زنید، شروع می‌شد. در ادامۀ مصاحبه، برای کشف عمیق پدیده از سؤالات پیگیرانه مانند "می‌توانید در این ‌باره بیشتر توضیح دهید،" استفاده شد. تحلیل داده‌ها به 4 مضمون اصلی و 12 زیرمضمون فرعی منجر گردید که شامل مکانیسم‌های روانشناختی با درون‌مایه‌های فرعی: «مکانیسم‌های هیجانی، مکانیسم‌های رفتاری و مکانیسم‌های شناختی؛ زمینه‌های خانوادگی با درون‌مایه‌های فرعی: عدم حمایت عاطفی و همراهی خانواده، عدم کارکرد و تغییر ساختار خانواده، عدم انتقال خانواده از مراحل سوگ و عدم کارکرد خرده‌نظام‌های خانواده؛ زمینه‌های شخصی با درون‌مایه‌های فرعی: ویژگی‌های شخصیتی مداخله‌گر، جایگاه متوفا در دنیای پدیداری فرد، تأثیر تجارب گذشتۀ فرد و زمینه‌های نگرشی با درون‌مایه‌های فرعی نگرش دینی یا غیر دینی و پذیرش یا عدم پذیرش واقعیت مرگ بود. یافته‌های این پژوهش ادبیات گذشته در زمینۀ سوگ نابهنجار در بافت خانواده را گسترش می‌دهد.

Keywords

• سوگ
• سوگ نابهنجار
• سوگ بهنجار
• تجربه زیسته
• پدیدارشناسی