Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2016)
MODERN ARAP EDEBİYATINDA ÖNE ÇIKAN BAZI TEMALAR / SOME PROMINENT THEMES IN MODERN ARAB LITERATURE
Abstract
1789’da Napolyon’un Mısır’ı işgal etmesiyle başlayan modern dönem Arap edebiyatı, çeviri ve adaptasyon süreçlerinden sonra neo-klasik şiirin öncüsü Mahmud Sami el-Barudi, Ahmet Şevki ve Hafız İbrahim tarafından kaleme alınan şiirler ve Muhammed Huseyn Heykel tarafından yazılan Arap edebiyatında ilk özgün eser niteliğindeki “Zeynep” adlı romandan itibaren birbirinden farklı birçok temada eserler verilmiştir. Bu temalar içerisinde hemen hemen bütün yazar ve şairlerin değindiği toplum ve siyaset teması öne çıkmaktadır. Buna bağlı olarak siyasi ve toplumsal bir mesele olan ve belki de Arap dünyasının en çok üzerinde ittifak ettiği bir konu olan Filistin teması, özellikle bu konuyla özdeşleşen Mahmud Derviş ve Emel Dunkul gibi şairler tarafından ele alınmıştır. Tüm dünya edebiyatlarının vazgeçilmezi olan “kadın ve aşk” teması Arap toplumunda da ilgi görmüştür. Bu konuda öne çıkan şahsiyet aynı zamanda Filistin’i de konu edinen Nizar Kabbani olmuştur. “Doğu-Batı çatışması” ile “Kuşak Değişimi ve Çatışması” temaları da Necip Mahfuz, Taha Huseyn ve Tevfik el-Hakim gibi yazarlar tarafından ele alınmıştır. Sol ve feminist bir anlayışta dinî değerlerin ötekileştirildiği, sosyalist veya Batılı değerlerin öne çıkartıldığı din karşıtı temalar da kimi zaman Selame Musa ve Neval Sa’davî gibi yazarlar tarafından işlenmiştir. Öte taraftan Seyyit Kutup, Necip el-Keylanî ve Ali Ahmed Bakasir gibi yazarlar, İslamî çizgide eserler kaleme almışlardır.
