اثر باکتری‌های محرک رشد، کود نیتروژن و گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه کرچک (Ricinus communis L.) در منطقه سیستان

Abstract

با توجه به اهمیت روغن گیاه صنعتی کرچک (Ricinus communis L.) در صنایع و با توجه به تأثیر تغذیه بهینه گیاهی و اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و گوگرد در حصول عملکرد مناسب، این پژوهش جهت شناسایی مناسب‌ترین اثر محرک‌های رشد برای گیاه کرچک اجرا گردید. به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن، گوگرد و باکتری‌های محرک رشد بر خصوصیات عملکردی کرچک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مجتمع بقیه‌الاعظم (چاه‌نیمه) وابسته به دانشگاه زابل واقع در شهرستان زهک در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل باکتری‌های محرک رشد در سه سطح (شاهد، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس به میزان دو لیتر در هکتار)، کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 150 و200 کیلوگرم در هکتار) و کود گوگرد در دو سطح (صفر و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج این بررسی نشان داد نیتروژن، گوگرد، باکتری و اثرات متقابل باکتری × نیتروژن و باکتری × گوگرد از نظر آماری دارای اختلاف معنی‌داری بود، ولی اثر متقابل گوگرد × نیتروژن اختلاف معنی‌داری نداشت. وزن دانه‌ها، وزن هزار‌ دانه، تعداد کپسول و دانه در بوته تحت تأثیر هیچ یک از این تیمارها قرار نگرفت. بیشترین تأثیر باکتری بر روی وزن خشک کپسول، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، درصد روغن و مقدار پروتئین و گوگرد فقط بر روی تعداد گل‌آذین در گیاه و نیتروژن بر روی اکثر صفات مشاهده شد. نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین تأثیر باکتری‌ها بر روی گیاهان اثرات متقابل باکتری × گوگرد که بالاترین و کمترین درصد روغن به ترتیب مربوط به تیمار نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس با میانگین 89/51 و 85/47 همچنین اثرات متقابل باکتری × نیتروژن بالاترین و کمترین ارتفاع گیاه مربوط به تیمار نیتروکسین و شاهد به ترتیب با میانگین 29/82 و 33/53 را به خود اختصاص دادند.

Keywords

• پروتئین
• درصد روغن
• سطح برگ
• گل‌آذین
• وزن هزار دانه