مجله علوم و فنون هسته‌ای (May 2008)
نقش سیدروفور سودوموناسهای فلورسنت در جذب روی توسط گندم با استفاده از ایزوتوپ 65Zn
Abstract
این تحقیق به منظور بررسی پتانسیل سیدروفور سویههای بومی سودوموناسهای فلورسنت در جذب روی نشاندار (65Zn) در سال 1384 انجام گرفته است. برای این منظور 201 جدایه از گونههای Pseudomonas putida، P. fluorescens و P. aeruginosa از مزارع گندم مناطق مختلف ایران جداسازی شدند. توان تولید سیدروفور سویهها با استفاده از محیط جامد حاوی کرم آزورل اس (CAS-agar) مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور استخراج سیدروفور، سویههای برتر تولید کننده سیدروفور از هر گونه انتخاب و در محیط استاندارد سوکسینات (SSM) به مدت 72 ساعت در دمای Cْ28 رشد داده شدند. سپس باکتری‌ها با سانتریفوژ 10000 دور در دقیقه به مدت 20 دقیقه، ته‌نشین شدند و محلول رویی پس از صاف شدن با صافی غشائی (0.22 μ) ، به عنوان منبع سیدروفور در آزمایشها استفاده شد. ارزیابی جذب و انتقال روی با استفاده از کمپلکس سیدروفور باکتری‌ها با 65Zn(Zn-siderophore) بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با 3 تکرار و در مقایسه با سیدروفور استاندارد دسفرواکسامین (DFOB) انجام گرفت. این آزمایش در شرایط هیدروپونیک بر روی دو رقم گندم Triticum aestivum L.)) کارا از نظر تولید فیتوسیدروفورها (طبسی) و غیرکارا (یاواروس) در آزمایشگاه بیولوژی مؤسسه تحقیقات خاک و آب انجام گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در میان سیدروفور گونههای مورد مطالعه، کمپلکس سیدروفور P. putida بالاترین پتانسیل را در قابلیت جذب 65Zn برای گندم داشت و حتی با میزان جذب شده این عنصر توسط سیدروفور استاندارد برابری می‌کرد. میزان جذب 65Zn توسط گیاه ازکمپلکس این گونه در مقایسه با سیدروفور استاندارد (DFOB)، به 83 درصد رسید. اثر اصلی باکتری (نوع سیدروفور) در مقدار جذب روی نشاندار معنی‌دار بود که ممکن است ناشی از وجود اختلاف در ساختار شیمیایی سیدروفورها باشد. مقدار روی انتقالیافته به اندامهای هوایی هر دو رقم گندم از کمپلکس سیدروفور P. putida با 65Zn بیشتر از کمپلکس سیدروفور دو گونه دیگر سودوموناس بود. همچنین نتایج نشان داد که مقدار 65Zn بیشتری در ریشه رقم یاواروس نسبت به رقم طبسی تجمع یافته و درصد کمی از آن به اندامهای هوایی انتقال یافت. توان کمپلکس سیدروفور سویهها در تأمین Zn برای گندم به صورت Sid-DFOB> Sid-P. putida> Sid-P. fluorescens> Sid-P. aeruginosa کاهش یافت. با عنایت به توانمندی P. putida در تولید کمپلکس سیدروفور- Zn با بیشترین قابلیت جذب برای گندم، این گونه را می‌توان گونه تولید کننده زینکوفور (Zincophore) نیز نامگذاری نمود.
