Kader (Jun 2021)
İbn Sînâ’nın Atomculuk Eleştirisinin Sonraki Kelâm Atomculuk Tartışmaları Üzerindeki Etkisi
Abstract
Kelâm atomculuğu, filozofların Aristotelesçi doğa felsefesine karşı durmuştur. İbn Sînâ, Şifâ isimli eserinin Fizik kısmında birçok argüman aracılığıyla kelâm atomculuğunun ayrıntılı bir reddine girişmiştir. Bu argümanlar, kelâma olan bağlılığı en iyi ihtimalle asgari düzeyde olan Gazzâlî tarafından sessiz karşılanmıştır. Daha etkili bir cevap, Şehristânî tarafından öne sürülmüş gibi görünmektedir. Ancak onun ayrıntıları, günümüze ulaşan kaynakların eksikliğinden dolayı kabataslak kalmıştır. Entelektüel gelişimi, İbn Sînâcılık’a bağlı kalarak onun atom-karşıtı argümanlarına güçlü bir şekilde sahip çıktığı evre ve onu takiben gelen İbn Sînâcılık ile kritik bir mücadele evresi şeklinde cereyan eden Fahreddîn er-Râzî, kelâm atomculuğunu savunma noktasında yeni argümanlar inşa etmesinin yanı sıra, İbn Sînâ’nın argümanlarının detaylı bir çürütmesini de yapmıştır.
Keywords