امکان‌سنجی ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت و قابلیت سنجی بر اساس منطق بولین (شهرستان چناران، استان خراسان رضوی)

Abstract

هدف: تغییر الگوی کشت محصولات زراعی آب‌بر به گیاهان دارویی، به دلیل حفظ منابع پایه محیطی و ارزش‌افزوده بالا مورد تأکید صاحب‌نظران حوزه کشاورزی و روستایی است. مطالعه حاضر به امکان‌سنجی ورود 4 گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی، سیاه‌دانه، اسفرزه، زیره سبز به الگوی کشت کشاورزان شهرستان چناران می‌پردازد.روش و داده: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. گیاهان دارویی پیشنهادی با هم‌فکری گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان چناران انتخاب شد. در این مطالعه 245 کشاورز روستایی در 16 روستای نمونه به صورت تصادفی انتخاب و در تکمیل ابزار پژوهش مشارکت نمودند.یافته‌ها: نتایج آزمون نسبت نشان داد میزان استقبال کشاورزان از ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت پایین است، به طوری که تنها 11 درصد کشاورزان، تمایل زیاد و بسیار زیاد به کشت چهار گیاه پیشنهادی داشته‌­اند. همچنین 98 درصد کشاورزان از دانش فنی بسیار پایینی در زمینه کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، نگهداری و فروش گیاهان دارویی پیشنهادی برخوردار بودند. مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت کشاورزان در زمینه ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت: عدم حمایت دولت از تولید گیاهان دارویی، خشکسالی و مشکلات مربوط به نیروی کار بوده است. استعدادسنجی اراضی کشاورزی به روش بولین نشان داد از مجموع 327000 هکتار مساحت شهرستان چناران، 32 درصد برای کشت اسفرزه، 11 درصد برای کشت کدوی پوست‌کاغذی و 32 درصد برای کشت زیره سبز و سیاه‌دانه مساعد است.نتیجه‌گیری: از آنجا که تولیدکنندگان گیاهان دارویی باید از بازارهای تضمین­ شده مطمئن باشند، لازم است با اتخاذ راهکارهای مناسب، سهم کشاورز در زنجیره ارزش بالقوه سودآور بازار افزایش یابد.نوآوری، کاربرد نتایج: از مهم‌ترین جنبه‌‌های نوآورانه و کاربردی تحقیق می‌توان به شناسایی میزان استقبال کشاورزان نسبت به کشت گیاهان دارویی پیشنهادی و سطح دانش فنی آن‌ها در این زمینه و همچنین قابلیت‌­سنجی شهرستان چناران در زمینه کشت گیاهان دارویی پیشنهادی اشاره کرد. نتایج مطالعه می‌تواند قابل تعمیم به سطح وسیع‌تری باشد.

Keywords

• تغییر الگوی کشت
• گیاهان دارویی
• منطق بولین
• قابلیت سنجی
• شهرستان چناران