Muzyka (Jan 2024)
Najstarszy zapis dwóch pieśni maryjnych: „Cesarzewno, królewno Niebieska” i „O przenasławniejsza Panno” w późnośredniowiecznym rękopisie dominikańskim PL-Wn 8091 III
Abstract
Choć badania nad średniowiecznymi pieśniami polskimi trwają od lat, wciąż odnajdywane są kolejne nieznane, bądź nieuwzględniane dotąd w literaturze przedmiotu źródła. Jednym z nich jest dominikański sekwencjarz sygn. 8091 III z Biblioteki Narodowej (sygnatura dawna: BN akc. 6477), datowany na przełom XV i XVI w., prawdopodobnie proweniencji śląskiej. Na ostatniej stronie tego rękopisu zanotowane zostały teksty dwóch polskich pieśni maryjnych (fol. 172v): Cesarzewno, królewno niebieska oraz O przenasławniejsza panno czysta. Oba utwory znane były do tej pory z XIX-wiecznego odpisu Bolesława Erzepkiego, a dłuższa wersja drugiego z nich także z odpisu Wacława Aleksandra Maciejowskiego, opublikowanego jeszcze w XIX w. w Petersburgu. Opracowania muzyczne pieśni odnaleziono z kolei w źródłach muzycznych z XVI, XVII i początku XVIII w., m.in. w Tabulaturze Jana z Lublina, w kancjonałach Panien Benedyktynek w Staniątkach, a także w jednej z ksiąg muzycznych warszawskiej Archikonfraternii Literackiej, co świadczy o ich dużej popularności. Obie pieśni przywoływano wielokrotnie w literaturze poświęconej polskiej średniowiecznej poezji i pieśni maryjnej, jednak do tej pory żaden z autorów nie wspomniał o istnieniu najstarszego prawdopodobnie zachowanego przekazu rękopiśmiennego tych tekstów w sekwencjarzu z Biblioteki Narodowej. Zapisane w nim wersje utworów są zaskakująco zbieżne z transliteracją i transkrypcją B. Erzepkiego, można więc przypuszczać, że badacz wykonał odpis na podstawie tego właśnie rękopisu, choć oczywiście nie jest wykluczone, że istniała jeszcze inna, nieodnaleziona do tej pory średniowieczna kopia obu utworów.
Keywords
