İstanbul İktisat Dergisi (Dec 2018)
Doğrudan Yabancı Sermaye, Ekonomik Büyüme ve Ekonomik Özgürlük: Bir Literatür Araştırması
Abstract
Bu çalışmanın amacı doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik özgürlük ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkileri ele alan literatürü incelemektir. Uzun yıllardan beri, doğrudan yabancı yatırımların (DYY) belirleyici unsuru olarak teknolojik gelişmeler, beşeri sermaye stoğu, piyasanın boyutu, ulaşım maliyetleri ve üretim faktörleri maliyetleri gibi çeşitli faktörlerin üzerinde durulmuştur. Bu faktörler genel olarak birincil etkenler olarak ele alınmaktadır. Ancak, DYY’nin belirleyici faktörü olarak ele alınan birincil unsurlar dışında, ekonomik özgürlük gibi, çoğu zaman ikincil bir unsur olarak değerlendirilebilecek, kimi kurumsal yaklaşımlar da DYY’i etkileyebilmektedir. Bahsi geçen kurumsal etken olarak ekonomik özgürlük, birçok araştırmacının gözünden kaçmakta ya da değerlendirme dışı bırakılmaktadır. Bu çalışma, ekonomik özgürlük kavramına odaklanmakta ve çeşitli kurumlar, örneğin Fraser Enstitüsü ve Heritage Vakfı, tarafından tanımlanan ekonomik özgürlüğün, DYY akışına ve hatta ekonomik büyümeye etki edebileceğini gösteren literatürü ele almaktadır. Bu kurumsal yaklaşım sayesinde, ekonomik özgürlük ve DYY/ekonomik büyüme arasındaki potansiyel ilişkiye ışık tutulmak istenmektedir. Bu kapsamda, çalışma içerisinde yer alan makaleler, DYY ve ekonomik büyüme arasında hem pozitif hem de negatif yönlü bir ilişki olduğunu vurgulaktadır. İki yönlü etkiye, ağırlıklı olarak birincil etkenlerin neden olduğu açıkça görülmektedir. Diğer çalışmalar ise, ekonomik özgürlüğün DYY için açıklayıcı bir değişken olduğunu göstermiştir. Ve son olarak, ekonomik özgürlük, büyüme ile ilişkilidir.
