Umde Dini Tetkikler Dergisi (Dec 2019)
Yeni Bulgu ve Yorumlar Işığında Akşemseddîn’in Halîfesi Abdurrahim Karahisârî’nin Biyografisi
Abstract
Akşemseddin’in (ö. 863/1459) önde gelen halifelerinden Abdurrahim Karahisârî Afyonkarahisarlı olup henüz Beypazarı’nda iken intisap ettiği şeyhinin Edirne, İstanbul, İznik ve Göynük’te iken uzun süre yanında bulunmuştur. Karahisârî, Bayramiyye’nin Akşemseddin’le açılan ve İbrâhim Tennûrî (ö. 887/1482), Şeyh Yavsî (ö. 920/1514), İlyas Saruhânî (ö. 967/1559-60) ve Bolulu Himmet Efendi (ö. 1095/1684) gibi sûfîler tarafından devam ettirilen kolu olan Şemsiyye’yi 15. yüzyılda Afyonkarahisar’da temsil etmiş te’lîf sâhibi bir sûfîdir. Bûsîrî’nin (ö. 695/1296 [?]) Hz. Peygamber’i medh için kaleme aldığı kasidesinin manzûm tercümesi Tercüme-i Kasîde-i Bürde, Necmeddîn-i Kübrâ’nın (ö. 618/1221) mürîdlerinden Ebü’l-Müeyyed el-Muvaffak b. Muhammed el-Hâssî’nin (ö. 634/1237) halveti konu alan es-Selve fî şerâiti’l-halve adlı eserinin şerhli tercümesi Münyetü’l-ebrâr ve gunyetü’l-ahyâr, dönemin kıyâmet tartışmaları bağlamında ele alınabilecek Risâle fî eşrâti’s-sâ‘a ve bazı tasavvufî esasları şiir diliyle ve sade bir Türkçe ile ele aldığı 4267 beyitlik Vahdetnâme isimli mesnevîsi günümüze ulaştığı bilinen eserleridir. Bu çalışmada Karahisârî’nin hayâtı ve entelektüel mîrâsı hakkında ulaştığımız bazı yeni bulgular ışığında biyografisi inşâ edilecektir. Çalışmanın netîcesinde varılan sonuçlar Karahisârî’nin, Akşemseddîn’in nezdinde çok mühim bir konumda bulunduğu, şeyhinin ümerâ ile ilişkilerinde de dâima yanında olduğu, kendisinin II. Murad döneminden II. Bâyezid dönemine kadar devlet yönetimi tarafından da dikkate alınan bir isim olduğu, İstanbul’un fethinden sonra ilmî ve mânevî nedenlerle şeyhiyle birlikte İstanbul’dan ayrıldığı ve Bayramiyye’nin teşekkülünde ve Anadolu’da tasavvufun yerelleşmesinde önemli bir rol oynadığı şeklinde özetlenebilir.
Keywords
