Urbanizacija u arheološkim interpretacijama: primer "helenizovanih" naselja u unutrašnjosti Balkana

Abstract

Problem urbanizacije i gradova u arheološkoj literaturi najčešće se rešavao kroz pitanje nastanka država i prvih civilizacija. Kako u starijoj, tako i savremenoj evolucionističkoj literaturi, podrazumeva se da je reč o naseljima zajednica na nivou države i potpuno razvijenog kompleksnog društva. Teorija evolucije, kao evrocentrični pristup, prisutna je i u kulturno-istorijskoj arheologiji na Balkanu gde se koristi za klasifikovanje naselja kao gradova, predstavljajući svojevrsno vrednovanje nasleđa kao boljeg ili naprednijeg. Ovaj rad iz dva različita ugla ispituje problem urbanizacije na primeru tzv. helenizovanih naselja gvozdenog doba Balkana. Prvi je, uz prihvatanje svih postmodernih kritika, primena savremenih evolucionističkih teorija gde se zaključuje da gvozdenodopske zajednice nemaju sve karakteristike kompleksnih društava, što baca određenu sumnju na interpretacije naselja kao gradova. Drugi ugao, kroz pitanje nasleđa i njegove aktivne uloge u savremenom svetu, ispituje razloge za ustaljeno tretiranje ovih naselja kao gradova.