بوم شناسی کشاورزی (Sep 2019)
غنیسازی زیستی ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.) قدیمی و جدید توسط محلول-پاشی فرمهای مختلف روی و آهن
Abstract
محلولپاشی، رویکردی اجرایی، پایدار، اقتصادی و کاملاً مؤثر جهت غنیکردن عناصر ریزمغذی ضروری در دانه گیاهان زراعی است. بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی فرمهای مختلف روی و آهن بر انتقال مجدد ماده خشک و کیفیت دانه 4 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در دو منطقه با خصوصیات خاک متفاوت در استان خراسان جنوبی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از: ارقام گندم (روشن، بککراس روشن، بم و افق)؛ مصرف روی در سه سطح محلولپاشی با آب (شاهد)، سولفاتروی و کلاتروی و مصرف آهن نیز در سه سطح محلولپاشی با آب (شاهد)، سولفاتآهن و کلاتآهن (معادل 5/2 کیلوگرم در هکتار). آزمایش اول در منطقه امیرآباد بیرجند با بافت خاک لومیرسیشنی و pH 1/8 و EC 8/10 دسیزیمنس بر متر و آزمایش دوم در منطقه محمدیه بیرجند با بافت خاک لومی، pH معادل 6/7 و EC 4/4 دسیزیمنس بر متر انجام گردید. بر اساس نتایج حاصله غلظت روی و آهن دانه در امیرآباد به ترتیب 9/52 و 9/62 پیپیام در مقایسه با مقادیر آنها در محمدیه به ترتیب، 3/39 و 7/50 پیپیام، کمتر بود. ارقام قدیمیتر روشن و بککراس روشن از غلظت روی، آهن و فسفر دانه بیشتر و انتقال مجدد ماده خشک کمتری در مقایسه با ارقام جدید بم و افق برخوردار بودند. بیشترین میزان، کارایی و سهم انتقال مجدد نیز به رقم افق و پس از آن به رقم بم اختصاص داشت. در آزمایش حاضر مشاهده گردید که محلولپاشی سولفاتروی منجر به بهبود 18 و 4/4 درصدی غلظت روی و نیتروژن و کاهش 15 درصدی فسفر دانه و محلولپاشی سولفاتآهن نیز منجر به افزایش 13 درصدی غلظت آهن و کاهش 11 درصدی فسفر دانه در مقایسه با شاهد گردید. اثرات افزایشی فرمهای سولفاته روی و آهن بر غلظت آنها در دانه در مقایسه با فرمهای کلاته نیز بهتر بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از هر یک از منابع روی و آهن میتواند منجر به بهبود صفات کیفی گندم شود.
Keywords