Dzieciństwo w okowach ideologii: kreacja dziecięcego świata na łamach czasopisma „Płomyczek” w latach 1948–1956

Abstract

Artykuł przedstawia rekonstrukcję i interpretację procesu kreacji dziecięcego świata oraz jego główne elementy na łamach czasopisma „Płomyczek” w latach 1948–1956. Dokonana analiza zawartości czasopisma przekonuje, że niemal każdy aspekt kreowanego świata dziecka odwołujący się do przestrzeni natury i kultury, mimo niezaprzeczalnego waloru edukacyjnego, zawierał również silny ładunek propagandowy. Treści, które autentycznie rozwijały stronę poznawczą, społeczno-moralną i emocjonalną odbiorcy przesycono warstwą ideologiczną, która odzwierciedlała ówczesny kierunek działań politycznych. Poprzez wpisanie w określony czas historyczny było to zatem czasopismo wyczerpujące model prasy komunistycznej (zwłaszcza w latach 1949–1953), która poprzez swoje cele, funkcje i treść odgrywała rolę pasa transmisyjnego dla przekazu ideologicznego. Propagandowy charakter zamieszczanych w „Płomyczku” treści zrodził z kolei pytanie, na ile efekt wspomnianego procesu odwoływał się do dziecięcego świata znaczeń, a na ile był odpowiedzią na doraźne potrzeby społeczno-polityczne.