Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi (Jan 2020)
Sağlık Teknolojisi Değerlendirmede Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları Üzerine Bir Derleme Çalışması
Abstract
Sağlık sektöründe yer alan ilaçlar, tıbbi tedavi prosedürleri, tıbbı cihazlar, cerrahi teknikler ve sağlık sistemleri Sağlık Teknolojisi Değerlendirme (STD) kapsamında değerlendirilmektedir. Bu tip sağlık teknolojilerinin çeşitli yönlerden ele alınarak belirlenen kriterler ve istenen hedef doğrultusunda değerlendirilmesinde STD gittikçe popülerleşen bir yöntemdir. Sağlık sektöründe kaynakların kısıtlı olması ve maliyetlerin son yıllarda artış göstermesi, bu sektördeki karar vericileri etkili, güvenilir ve rasyonel adımlar atmaya itmiş ve STD’ye olan ilgiyi artırmıştır. STD’ye olan ilginin artmasıyla beraber kapsamı da çok kriterli ve paydaşlı olacak şekilde genişlemiştir. Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri birden fazla kriter altında alternatifler arasından en iyi alternatifin seçilmesinde önemli rol oynar. Sağlık sektöründe yaşanan gelişmeler, sağlıkta eniyileme ve kanıta dayalı tıp uygulamalarının yaygınlaşması STD çalışmalarında ÇKKV yöntemlerine olan ilgiyi her geçen gün artırmaktadır. Bu derleme çalışmasında, literatürde son 10 yılda yapılan STD çalışmaları ve ÇKKV yaklaşımlarıyla yapılan STD çalışmaları kapsamlı bir biçimde özetlenmiş ve sınıflandırılmıştır. Ayrıca derleme çalışmasının sonucunda, STD çalışmalarında ÇKKV yöntemlerinin kullanımının 2008 yılından sonra hızlı bir şekilde arttığı gözlemlenmiştir. En sık kullanılan ÇKKV yöntemlerinin ise AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi), EVIDEM (Evidence and Value: Impact on DecisionMaking) ve ağırlıklı çarpım olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
