تعیین تیپ اقلیمی مناطق مختلف با استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی

Abstract

ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﻠﯿﻤﯽ در اﺑﻌﺎد وﺳﯿﻊ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ تغییر شاخص‌های حدی می‌شود. از آنجا که این شاخص‌ها نقش مهمی در بروز خشک‌سالی‌‌، سیل‌ها و دیگر بلایای اقلیمی دارند، بررسی رفتار آن‌ها در بستر تغییرات اقلیمی ضروری است. در تحقیق حاضر از داده‌های بارش 24 ساعته ۱۱ ایستگاه سینوپتیک در محدوده مرز‌های رسمی استان‌های اصفهان، شیراز، یزد و کرمان طی دوره‌ آماری (1395-1366) استفاده شده است. برای استخراج روندها نیز از شاخص‌های تغییر اقلیم (ETCCDI) با استفاده از نرم افزار RClimDex بهره‌گیری شده است. همچنین جهت بررسی روند از آزمون ناپارامتری من-کندال اصلاح شده (TFPW-MN) و به‌منظور منطقه‌بندی شرایط بارش‌حدی از روش تحلیل مؤلفه اصلی در قالب نرم افزار آماری MINITAB استفاده گردیده است. نتایح آزمون TFPW-MN نشان می‌دهد شاخص‌های بارش در اکثر مناطق مورد مطالعه فاقد روند، روند کاهشی ضعیف و دارای شیب همگن اند. پس از تشکیل ماتریس همبستگی متغیر بارش به کمک روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی به یازده مؤلفه کاهش و با استفاده از چرخش واریماکس چرخش داده شدند. با بررسی نتایج حاصل از الگوریتم PCA چهار تیپ اقلیمی شناسایی شد که تیپ اقلیمی چهارم (ایستگاه شیراز) نسبتا به دیگر ایستگاه‌های مورد مطالعه با 85 درصد ویژه مقدار واریانس از کل تغییرات بارش‌حدی، مؤثرترین نقش را در ایجاد شرایط اقلیمی بارش‌حدی دارد. در نتیجه می‌توان گفت ساختار کلی بارش در منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر عرض جغرافیایی، وجود پیکربندی ناهمواری و توده‌های هوا قرار دارد و با تغییر هر یک از این عوامل، بارش تغییر خواهد کرد.

Keywords

• بارش حدی
• تغییر اقلیم
• pca
• tfpw-mn