Çeşitli Porselen ve Kil Bazlı Numuneler İçin Farklı Deneysel Süreçler Altında TL ve OSL Sinyallerinin İncelenmesi ve Uygulamalı Radyolojik Kaza Denemesi

Abstract

Retrospektif (geriye dönük) dozimetri, doz ölçümünün planlanmadığı durumlarda doz hesabı için kaza dozimetresinin önemli araçlarından biridir. Kaza dozimetrisi, radyasyon kazası sonucu dışarıdan/ içten maruz kalan insanların radyasyon dozunun çeşitli dozimetri yöntemleri ile değerlendirilmesidir. Kaza bölgesindeki herhangi bir obje doğal dozimetre olarak değerlendirilebilmektedir. Şimdiye kadar seramik ya da porselen ürünleri, yapı malzemeleri, elektronik bileşenler (IC parçaları, sim kart, transistörler), saat camı ve telefon ekranı gibi birçok malzeme bu amaçla incelenmiştir. Bu çalışmada çevrede yaygın şekilde bulunan çeşitli porselen ve kil bazlı malzemelerin (şekerlik, kül tablası, sigorta porseleni, cila maddesi içerikli ve içeriksiz yapay diş porseleni, seramik tırnak törpüsü, namaz mühürü ve kumbara) retrospektif dozimetri amaçlı kullanımı için numune hazırlanma sürecinin TL sinyalinin üzerinde etkisi, radyasyon kazasından önce malzemenin maruz kalmış olduğu sıcaklığın (örneğin yangın) OSL sinyali üzerinde etkisi, termal sönümlenme, farklı uyarma modlarında OSL lüminesans sinyalinin değişimi gibi özellikleri de araştırılmıştır. Ayrıca bir radyasyon kazası senaryosu gerçekleştirilerek araştırılan materyaller ile TL ve OSL tekniğini kullanılarak kaza dozu hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre incelenen bütün numunelerin radyasyon kazası durumunda retrospektif doz hesaplaması için birer dozimetrik malzeme olarak kullanılabilirliği ortaya çıkmaktadır. Kaza senaryosu sonucunda numunelerden TL yöntemi ile hesaplanan kaza doz değerlerini kaza mahallinde konulmuş TLD100’ler ile elde edilen değerlerle kıyasladığımız zaman kumbara ve yapay diş porseleni numunelerinden <%10 sapma; OSL yöntemi ile elde edilen sonuçlarda ise sigorta porseleni numunesinden <%9 sapma ve seramik tırnak törpüsü numunesinden <%14 sapma değeri elde edilrek diğer numunelere göre daha uygun bir sonuç göstermiştir.

Keywords

• porselen
• kil
• tl
• osl