کاربرد تصاویر ماهواره ای در تشخیص تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل ماتریس ضرب کاربری ها (مطالعه موردی: منطقه دزفول)

Abstract

آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شامل کاربرد مجموعه داده‌های چند زمانه به منظور مشخص نمودن مناطقی است که کاربری و پوشش زمینی آنها در تاریخ‌های مختلف تصویربرداری تغییراتی داشته‌اند. از روش‌­های نوین در این زمینه بکارگیری سنجش از دور بعنوان ابزاری تکرارپذیر، مقرون به صرفه و در دسترس است. به همین منظور به بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه دزفول با استفاده از داده‌های دور سنجی، بین سال‌های 2010-2002 و با نگاه ویژه به تغییرات اراضی کشاورزی، ‌اقدام شد. تصاویر مورد استفاده در این تحقیق، مربوط به ماهواره لندست و سنجنده ETM آن می‌باشد که پس از عملیات پیش پردازش در کلاس‌های نه گانه همنام کاربری دسته‌بندی شده و به هر کاربری کدی تک رقمی از 1 تا 9 اختصاص یافت. سپس مدلی با عنوان ماتریس ضرب کاربری‌ها (Landuse Multiplication Materix) بکار گرفته شد. در ماتریس مذکور و با استفاده از درایه‌های آن که حاصل ضرب نقشه‌ی طبقه‌­بندی کاربری زمان دورتر در عدد 10 و حاصل جمع آن با نقشه‌ی طبقه‌بندی کاربری زمان جدیدتر متفاوت است، میزان تبدیل کاربری‌های مختلف به یکدیگر مشخص می‌شود. به عبارت دیگر به لحاظ پیچیدگی‌های خاص منطقه از نظر تبدیل کاربری‌های مختلف به یکدیگر، مشاهده شد که بر خلاف اینکه در بعضی از نقاط تبدیل کاربری‌ها به سود کشاورزی بوده است ولی در مجموع مساحت زمین‌های زراعی آبی در حال کاهش است. در این میان بیشترین کاهش زمین‌های کشاورزی با 3857 هکتار به نفع زمینهای بایر بوده است. در رتبه بعد کاربری مسیل با افزایش 2283 هکتاری قرار دارد.

Keywords

• ماتریس ضرب کاربری ها
• تصاویر ماهواره ای
• اراضی کشاورزی
• تغییرات کاربری اراضی
• ETM
• دزفول