Değerler Eğitimi Dergisi (Oct 2004)
Gelenek ve Şifahi Kültür Bağlamında Osmanlı Toplumunda Dini Değerler: Otodidakt Eğitim Kurumları ve Kaynakları Örneği
Abstract
Halk dini veya İslamı konusu, aslında, sosyoloji ve antropolojinin ilgi alanları arasında bulunmaktadır. Ancak, pratik teoloji açısından kelâm ilminin de ilgi sahasına girmektedir. Dolayısıyla, bu makalede kelâm ilmi açısından halk İslâmı üzerinde durulacaktır. Nitekim, İslâmı anlayış ve hayat modeli oluşturma açısından halk İslâmı'nın kitabı İslâm'dan farklı bir çizgide bulunduğu genel olarak kabul edilen bir husustur. Ancak, yaşayan İslâm'ı anlamak da tarih, perspektifin göz önünde bulundurulmasını gerekli kılmaktadır. Bu amaçla, Osmanlı halkının dini öğretisine hizmet eden eserlerin ortaya koydukları İslâm anlayışına başvurulması zarureti doğmaktadır. Ancak, söz konusu İslâmı yapı; geleneksel İslâm'ın bir bölümünü oluşturmaktadır. Bununla birlikte, Guenon'un temsil ettiği bir diğer gelenek anlayışı da söz konusudur. Bundan dolayı, makalede; gelenek, halk İslâmı ve şifâhı kültür ile ilgili teorik yaklaşımlardan faydalanıldıktan sonra, bunların ışığında Osmanlı geleneksel halk İslâmı ve dini değerleri Dzerinde durulacaktır.
