İtobiad (Mar 2022)
Kâf Sûresi’nin Belagât Yönünden Tahlili (İnşâ ve İhbâr Örnekleri)
Abstract
Yerinde ve kararında, muktezay-ı hale göre söz serdetme sanatı olan belâgat, bu sanatta mahir olan Araplarda doruk noktaya ulaşmıştır. Vahyin nüzulüyle birlikte edebi üsluba sahip muhataplarına benzerini getirme hususunda meydan okuyan bir metnin elbette ki her yönüyle edebi olması beklenir. Bu durum da inceleme konusu yapılan metinde bu edebi yönlerin ortaya konulmasının zorluğunu ister istemez beraberinde getirmektedir. Çalışma, Arap dilinde çok önemli bir yer tutan belâgat sanatının farklılıklarını barındıran âyetleri irdelemeyi ve makalenin temel noktasını oluşturan ihbâr ve inşâ cümlelerini bunların da ötesinde bu cümlelerin kullanılış amaçlarını incelemeyi hedeflemektedir. Makalenin çerçevesini Kâf sûresinde mevcut olan ihbâr ve inşâ örnekleri alt başlıkları ile birlikte oluşturmaktadır.Araştırmaya konu Kâf sûresinde icâz’ın ve belâgatın farklı yönlerinin yoğun bir şekilde var olduğuna rastlanıldığı gibi araştırmamızın dayanak noktasını oluşturan ihbâr ve inşâ örneklerinin yoğun bir şekilde işlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte belagî kurgunun çokça sunulduğu sûrede, lafzî inceliklerin birçok yönünün vurgulandığı ayrıca ihbâr örneklerine inşâ örneklerinden daha fazla yer verildiği görülmüştür. Buradaki temel gayenin ise Mekkî sûrelerde genel olarak işlenen Allah’ın eşi benzeri olmadığını ortaya koyma, inanç ve ahlaki değerlere vurgu, ahirette hesap verme, mizan, sırat, cennet ve cehennem gibi metafizik olguları izah etme, önceki kavimlerin durumları vb. hususlarda görülen eksiklikleri gidermeye yönelik muhatap kesimde ikna edici bir zihin dünyası oluşturma gibi noktalardan hareket edildiği düşünülmektedir.
Keywords
