Przerwane życie. Dzieci w linii narracyjnej Estońskiego Muzeum Żydowskiego w Tallinie

Abstract

Autor analizuje stałą wystawę prezentowaną w Estońskim Muzeum Żydowskim w Tallinie (Eesti Juudi Muuseum). Wykorzystuje metodę analizy wizualnej, bada kompozycję, zawartość, obiekty materialne oraz możliwe znaczenia ekspozycji. Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji. Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowanych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów, czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalałych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. Omawiane badania pokazują, że prezentowana w tym miejscu historia Holokaustu skupia się na stracie i cierpieniu, którego efektem było przerwane życie. W analizowanej wystawie dominuje perspektywa ofiar. W centrum ekspozycji znajdują się cywilne ofiary okupacji i ludobójstwa. Nie są to więc „ofiary heroiczne”, czyli bohaterowie, którzy odnoszą moralne zwycięstwo, ginąc w walce o wolność czy honor. To właśnie śmierć staje się kluczową kategorią obecną w ekspozycjach – nawet jeśli nie zawsze wypowiedzianą.

Keywords

• Holokaust, wojna, muzeum, dzieci, Estonia, Tallin