خلأ عملکرد سویا (Glycine max L. Merr.) در منطقه گرگان و علی‌آبادکتول با استفاده از روش آنالیز خط مرزی

Abstract

افزایش تولید گیاهان زراعی برای حفظ امنیت غذایی جمعیت رو به رشد الزامی است. چون گزینه افزایش سطح زیر کشت، تقریبا ناممکن است، افزایش عملکرد در واحد سطح، تنها گزینه قابل اعتنا است. کم کردن فاصله بین عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل (خلأ عملکرد) یکی از راه‌های مهم افزایش عملکرد در واحد سطح است. برای افزایش عملکرد لازم است در هر منطقه میزان خلأ عملکرد مشخص و عوامل سهیم در خلأ عملکرد درتولید گیاهان زراعی مهم شناسایی شوند. بدین منظور، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 224 مزرعه سویا (Glycine max L. Merr.) در منطقه گرگان و علی‌آبادکتول در سال‌های 1389، 1390، 1392 و 1393 جمع‌آوری و بررسی شد. خلا عملکرد با استفاده از روش آنالیز خط مرزی تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد در مزارع مورد بررسی 3340 کیلوگرم در هکتار بود و با بهبود مدیریت زراعی می‌تواند به 5407 کیلوگرم در هکتار افزایش یابد. بر اساس تجزیه و تحلیل‌ اطلاعات مزارع مورد بررسی، اقدامات لازم برای دست‌یابی به این عملکرد عبارتند از: 1) مصرف حداقل 45 کیلوگرم نیتروژن کودی در هکتار، 2) مصرف حداقل 43 کیلوگرم کود فسفر به صورت P2O5 در هنگام کاشت، 3) مصرف 53 تا 67 کیلوگرم بذر در هکتار، 4) کشت سویا پیش از 13 تیر، 5) کشت سویا با فاصله بین ردیف 40 و روی ردیف پنج تا هفت سانتی‌متر، 6) حداقل چهار نوبت آبیاری بسته به میزان بارندگی و خشکی، 7) برداشت سویا در محدوده زمانی اواسط مهر تا اواخر آبان. به‌کارگیری این روش ارزیابی خلأ برای سایر گیاهان و مناطق توصیه می‌شود.

Keywords

• آبیاری
• تاریخ کاشت
• کود فسفر
• کود نیتروژن
• مقدار بذر